اتاق‌های امن تزریق اعتیاد، برای حل معضل سوء مصرف مواد راه‌گشاست؟
مهر نوشت: یک کارشناس اعتیاد معتقد است ایجاد اتاق تزریق در شرایط فعلی مانند رنگ زدن یک عمارت فرسوده و در حال تخریب است که سود چندانی نصیب کسی نمی‌کند و در نبود برنامه‌های مکمل می‌تواند زیان‌بار نیز باشد.
سازمان بهزیستی کشور مصمم است اتاق تزریق امن را در سه استان کشور پایلوت کند. به گفته معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، این اتاق‌ها در سه استان کرمان، خوزستان و سیستان و بلوچستان به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی می‌شود. محسن روشن پژوه گفته است که در سازمان بهزیستی الگوهای مختلف اتاق‌های مصرف مدیریت‌شده در سطح دنیا مورد بررسی قرار گرفته است و درحال آماده‌سازی شرایط برای پایلوت این برنامه در ایران هستند. او از مدیران کل بهزیستی استان‌هایی که قرار است طرح در آن‌جاها اجرایی شود، خواسته‌است بررسی کنند که با توجه به ملاحظات اجتماعی، فرهنگی، حقوقی، اقتصادی و انتظامی که استان‌هایشان دارد، امکان راه‌اندازی اتاق تزریق امن در آنجا وجود دارد یا خیر. وی احتمال داده است که پایلوت این طرح تا دوماه آینده در این استان‌ها آغاز شود؛ اما با این‌وجود تعدادی از کارشناسان حوزه اعتیاد بر این اعتقادند که راه‌اندازی اتاق تزریق نیاز فعلی کشور نیست و با توجه به کمبود اعتبارات در حوزه کاهش آسیب هزینه‌کرد برای راه‌اندازی اتاق تزریق امن منطقی به نظر نمی‌رسد.
علی شفیعی یکی از کارشناسانی است که مخالف اجرای این طرح در شرایط کنونی است. او درعین‌حال که می‌گوید اتاق تزریق یکی از بخش‌های خوب و مفید برنامه‌های کاهش آسیب است اما معتقد است باید با توجه به شرایط، بررسی شود کدام برنامه‌ها از نظر هزینه – فایده برای کشور مفیدترند و نیازمندان استفاده بیشتری از آن می‌برند و بعد بر اساس آن عمل کرد. او می‌گوید ایجاد اتاق تزریق در شرایط فعلی مانند رنگ زدن یک عمارت فرسوده و در حال تخریب است که سود چندانی نصیب کسی نمی‌کند.
بخشی از گفت‌وگوی تلخیص شده این کارشناس اعتیاد با خبرگزاری مهر از این قرار است:
در این اتاق‌های امن قرار است چه اقدامی صورت بگیرد؟
البته جزئیات این برنامه هنوز اعلام نشده اما اتاق‌های تزریق امن بخشی از اقدامات کاهش آسیب اعتیاد به شمار می‌روند. منظور از اقدامات کاهش آسیب، مداخلات و خدماتی است که به افرادی که هنوز آمادگی ترک مصرف مواد پیدا نکرده‌اند داده می‌شود تا زیان‌ها و خطرات ناشی از مصرف که متوجه خودشان یا دیگران است، کمتر شود.
البته جزئیات این برنامه هنوز اعلام نشده اما اتاق‌های تزریق امن بخشی از اقدامات کاهش آسیب اعتیاد به شمار می‌روند. منظور از اقدامات کاهش آسیب، مداخلات و خدماتی است که به افرادی که هنوز آمادگی ترک مصرف مواد پیدا نکرده‌اند داده می‌شود تا زیان‌ها و خطرات ناشی از مصرف که متوجه خودشان یا دیگران است، کمتر شود.
برنامه‌های کاهش آسیب می‌توانند عوارض و مشکلاتی را علیرغم مصرف مواد کاهش دهند؟
برنامه کاهش آسیب اعتیاد تلاش می‌کند عوارض فردی و اجتماعی را علیرغم مصرف مواد توسط مصرف‌کنندگان کاهش دهد؛ مثلاً با در اختیار قرار دادن سرنگ و سوزن استریل یک‌بارمصرف و لوازم پیشگیری از بارداری، احتمال انتقال عوامل بیماری‌های عفونی نظیر هپاتیت و ایدز را برای فرد و دیگران کم کند و یا با تأمین خوراک و سرپناه شبانه برای بی‌خانمان‌های معتاد، بخشی از نیازهای حیاتی آنان را ولو در ابتدایی‌ترین شکل ممکن فراهم کند. این خدمات توسط درمانگاه‌هایی با عنوان مرکز گذری کاهش آسیب ارائه می‌شوند که برخی از آن‌ها مجهز به محل اقامت شبانه برای بی‌خانمان‌ها نیز هستند. این مراکز تیمهای سیاری دارند که خدمات کاهش آسیب را به پاتوق‌های مصرف‌کنندگان می‌برند و خدمات را به کسانی که آنجا حضور دارند و برای مراجعه به مرکز کاهش آسیب تمایلی ندارند نیز ارائه می‌کنند. البته بخش مهم دیگری از خدمات مراکز گذری، ارائه داروهای جایگزین مواد نظیر متادون است که تحت نظارت پزشک در شرایطی سهل گیرانه برای بیماران تجویز می‌شود و می‌تواند به‌تدریج نیاز آن‌ها به مصرف مواد را کمتر کند و جایگزین آن شود.
اتاق تزریق در کجای این برنامه جا دارد؟
علاوه بر عواملی مانند ناخالصی مواد که به آن اشاره شد، وقتی مصرف مواد در محیط و شرایط نامناسب پاتوق‌ها انجام شود-مثلا در هوای سرد، فضای ناایمن، عدم دسترسی به امکانات درمانی و امدادی یا بدون حضور اشخاص دیگری که در صورت بروز مشکل کمک برسانند- مشکلات بیشتری را برای مصرف‌کننده ایجاد می‌شود و حتی ممکن است در اثر مسمومیت حاد و اوردوز یا بیش‌مصرفی، فرد جانش را هم از دست بدهد. از طرف دیگر حضور معتادان با ظاهر نامناسب در معابر و مصرف مواد در محیط‌های عمومی نیز پیامدهای اجتماعی به دنبال دارد بنابراین در برخی از کشورها برای کنترل این مشکلات محل‌هایی را معمولاً در کنار مراکز گذری یاد شده در نظر گرفته‌اند که فرد بتواند در شرایط محیطی مناسب‌تر و با ابزار ایمن‌تر موادش را مصرف کند و در صورت نیاز، خدمات درمانی و حمایتی نیز دریافت کند. این سرویس می‌تواند در کنار خدمات متنوع فراهم شده دیگری مانند غذا، پوشاک، سرپناه، خدمات درمانی و مددکاری و نظایر آن به جذب و نگهداری فرد در برنامه‌های بازتوانی کمک کند و او را به مراحل بالاتر بهبودی سوق دهد.
علاوه بر عواملی مانند ناخالصی مواد که به آن اشاره شد، وقتی مصرف مواد در محیط و شرایط نامناسب پاتوق‌ها انجام شود-مثلا در هوای سرد، فضای ناایمن، عدم دسترسی به امکانات درمانی و امدادی یا بدون حضور اشخاص دیگری که در صورت بروز مشکل کمک برسانند- مشکلات بیشتری را برای مصرف‌کننده ایجاد می‌شود و حتی ممکن است در اثر مسمومیت حاد و اوردوز یا بیش‌مصرفی، فرد جانش را هم از دست بدهد. از طرف دیگر حضور معتادان با ظاهر نامناسب در معابر و مصرف مواد در محیط‌های عمومی نیز پیامدهای اجتماعی به دنبال دارد بنابراین در برخی از کشورها برای کنترل این مشکلات محل‌هایی را معمولاً در کنار مراکز گذری یاد شده در نظر گرفته‌اند که فرد بتواند در شرایط محیطی مناسب‌تر و با ابزار ایمن‌تر موادش را مصرف کند و در صورت نیاز، خدمات درمانی و حمایتی نیز دریافت کند. این سرویس می‌تواند در کنار خدمات متنوع فراهم شده دیگری مانند غذا، پوشاک، سرپناه، خدمات درمانی و مددکاری و نظایر آن به جذب و نگهداری فرد در برنامه‌های بازتوانی کمک کند و او را به مراحل بالاتر بهبودی سوق دهد.
سخن آخر؟
قانون مبارزه با مواد مخدر به صراحت وزارت رفاه را به تأمین خدمات درمانی و حمایتی اعتیاد برای معتادان بی‌بضاعت و فراهم کردن پوشش بیمه درمان اعتیاد برای همه بیماران مکلف کرده. همچنین این امکان قانونی برای معتادان متجاهر عمدتاً بی‌بضاعت یعنی کسانی که به دلیل اعتیاد مرتکب سوء رفتار شده‌اند فراهم شده که به جای آنکه از خیابان جمع‌آوری و در اردوگاه‌ها نگهداری شوند برای درمان به مراکز درمانی معرفی شوند. اگر دستگاه‌های متولی مدیریت اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در کشور می‌خواهند به مطالبات مقامات ارشد کشور برای اجرای «اقدامات فوق‌العاده» برای ساماندهی وضعیت آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد و البته وظایف قانونی خود عمل کنند، بهتر است به جای کارهای «خارق‌العاده» و پرسروصدایی مانند راه‌اندازی اتاق تزریق، همت فوق‌العاده خود را برای اجرای تکالیف به زمین‌مانده در چارچوب برنامه‌های تجربه‌شده و ظرفیت‌های بلااستفاده موجود به کار بندند.
قانون مبارزه با مواد مخدر به صراحت وزارت رفاه را به تأمین خدمات درمانی و حمایتی اعتیاد برای معتادان بی‌بضاعت و فراهم کردن پوشش بیمه درمان اعتیاد برای همه بیماران مکلف کرده. همچنین این امکان قانونی برای معتادان متجاهر عمدتاً بی‌بضاعت یعنی کسانی که به دلیل اعتیاد مرتکب سوء رفتار شده‌اند فراهم شده که به جای آنکه از خیابان جمع‌آوری و در اردوگاه‌ها نگهداری شوند برای درمان به مراکز درمانی معرفی شوند. اگر دستگاه‌های متولی مدیریت اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در کشور می‌خواهند به مطالبات مقامات ارشد کشور برای اجرای «اقدامات فوق‌العاده» برای ساماندهی وضعیت آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد و البته وظایف قانونی خود عمل کنند، بهتر است به جای کارهای «خارق‌العاده» و پرسروصدایی مانند راه‌اندازی اتاق تزریق، همت فوق‌العاده خود را برای اجرای تکالیف به زمین‌مانده در چارچوب برنامه‌های تجربه‌شده و ظرفیت‌های بلااستفاده موجود به کار بندند.
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar