سوخو-۳۰، یک حقیقت یا یک رویای دست نیافتنی برای ایران؟
- 1 دسامبر 2016 - 11 آذر 1395
وزارت دفاع روسیه
بیش از یک سال است که اخباری مرتبط با خرید هواپیمای شکاری چند منظوره "سوخو ۳۰ اس ام" توسط ایران در رسانه‌های بین‌المللی بطور منظم منتشر شده است؛ اما مشخص نیست که چقدر این خرید حتی در صورت لغو کامل محدودیتهای خرید تسلیحات نظامی پس از سال ۲۰۲۱ میلادی، امکان محقق شدن داشته باشد.
جنگنده‌های خانواده سوخو ۳۰ در غرب و در بین مقامات پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) با نام "فلانکر -سی" شناخته می‌شوند.
آشنایی با سوخو ۳۰ اس ام
جنگنده سوخو ۳۰ اس ام که پسوند آن (SM) به معنی ارتقا یافته و تولید انبوه شده آن است، جدیدترین مدل از خانواده هواپیماهای سوخو ۳۰ است که به خدمت نیروی هوایی روسیه درآمده است.
این هواپیما نمونه توسعه یافته براساس سوخو ۳۰های صادراتی به هند و مالزی یعنی به ترتیب Su-۳۰MKI و Su-۳۰MKM که مجهز به موتورهای دارای تغییربردار رانش است -- خصوصیتی که مانورپذیری آن را نسبت به نمونه‌های سنتی و قدیمی سوخو ۳۰ افزایش داده و برتری چشمگیری در نبردهای هوایی در میدان دید یا فاصله کم برای خلبان آن فراهم میکند.
وزارت دفاع روسیه
سوخو ۳۰ اس ام، برخلاف نمونه‌های ساخته شده برای صادرات به مالزی و هند فاقد آلات دقیق و سامانه‌های الکترونیکی ساخت فرانسه و کشورهای غربی است؛ ولی در عوض مجهز به سامانه‌های مشابه و حتی پیشرفته‌تر کاملا روسی است؛ منجمله رادار چند منظوره بارس آر (Bars-R) که نسل جدید رادار آرایه غیرفعال فازی نیپ بارس (NIIP Bars) نصب شده روی سوخو ۳۰ ام کی ام صادر شده به مالزی است.
سوخو ۳۰ اس ام در حال حاضر تنها در خدمت نیروی هوایی روسیه است. در جریان حضور نظامی این کشور در سوریه، چهار فروند از این جنگنده متعلق به پایگاه هوایی دومنا (Domna) به پایگاه هوایی حمیمیم در لاذقیه منتقل شدند تا در راستای ماموریت گشت هوایی مورد استفاده قرار گیرند.
شما
در چارچوب همین کاربرد گشت هوایی در تاریخ ۱۱ و ۱۲ مهر ماه سال گذشته (۱۳۹۴)، این جنگنده‌ها با قفل کردن رادار خود بر روی اف-۱۶های نیروی هوایی ترکیه که ظاهرا قصد نفوذ به حریم هوایی سوریه داشتند منجر به جلوگیری از ورود آنان به حریم هوایی سوریه شد. در حقیقت می‌توان گفت که تا پیش از استقرار سامانه پدافند ضدهوایی اس-۴۰۰ روسیه در لاذقیه، این چهار فروند هواپیما بطور موثر به تامین امنیت حریم هوایی شمال غربی سوریه پرداختند.
ابراز تمایل ایران جهت خرید سوخو ۳۰ اس ام
قریب به ۲۵ سال است که مقامات وزارت دفاع ایران در تلاش جهت خرید جنگنده برای نیروی هوایی ایران موسوم به "نهاجا" بوده‌اند اما این تلاش‌ها به دلایلی همچون تحریم‌های سازمان ملل و فشار ایالات متحده آمریکا بر کشورهای فروشنده عملی نشده‌اند.
سرانجام به دنبال توافق‌نامه هسته‌ای بین ایران وقدرتهای غربی موسوم به "برجام،" مقامات ایرانی تصمیم گرفتند تا بار دیگر شانس خود را جهت خرید یک جنگنده جدید، با هدف تجهیز نیروی هوایی ایران که در مقایسه با قوای هوایی کشورهای حاشیه خلیح فارس به شدت تضعیف شده است را امتحان کنند.
نخستین رایزنی‌ها در این مورد با مقامات روس در جریان بازدید وزیر دفاع روسیه از ایران جهت مذاکره در راستای تحویل سامانه اس ۳۰۰ به ایران در دی ماه ۱۳۹۳ صورت گرفت.
سرانجام در جریان نمایشگاه بین‌المللی ماکس ۲۰۱۵ روسیه که در تابستان سال ۱۳۹۴ برگزار شد هیاتی از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان صنایع هوایی در جریان بازدید رسمی از این نمایشگاه مذاکراتی با شرکت صنایع هواپیمایی روسیه، مقامات وزارت دفاع روسیه و شرکت "ایرکوت" جهت بررسی امکان خرید گسترده هواپیمای سوخو ۳۰ اس ام با امکان تولید تحت لیسانس آن در ایران داشته باشند، قراردادی مشابه آنچه که هند با سوخو ۳۰ ام کی آی خود انجام داد که امروز توانایی تولید طیف گسترده‌ای از قطعات آن و حتی موتور آن را دارد.
وزارت دفاع روسیه
شاید دلیل مهم چنین قرارداری مانند هند، برای ایران این باشد که در صورت طرح دوباره تحریم‌های بین‌المللی، ایران امکان خودکفایی در ساخت لوازم یدکی هواپیماها را داشته باشد و امکان تعمیرات آنها در همه سطوح بطور بومی در کشور وجود داشته باشد تا تجربه خریدهای پیشین ایران از اتحاد جماهیر شوروی سابق و سپس روسیه تکرار نشود.
در جریان بازدید‌های رسمی وزیران دفاع کشورهای ایران و روسیه در دو سال اخیر همواره مذاکراتی در رابطه با خرید سوخو ۳۰ صورت گرفت، اما بر خلاف آنچه رسانه‌های داخلی وابسطه به ارگان‌هایی چون سپاه پاسداران همواره از این خرید سخن به میان می‌آوردند، مقامات روس همیشه عدم تمایل خود را در فروش این جنگنده و هرگونه تجهیزات نظامی به ایران تا پیش از پایان تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل که پیشتر به دنبال برنامه بحث‌برانگیز هسته‌ای ایران مطرح شده بود اعلام کردند.
در جدیدترین نمونه، خبری به نقل از وزیر دفاع ایران، حسین دهقان در خبرگذاری تسنیم منتشر شد که مدعی آن بود که خرید جنگنده سوخو ۳۰ اس ام در دستور کار وزارت دفاع ایران است! اما چندی بعد این مطلب توسط وزیر دفاع رد شده و مقامات وزارت دفاع ایران اضافه کردند که تنها خبرنگار تسنیم در این رابطه سوالی از وزیر دفاع پرسید که جوابی منفی از او دریافت کرد.
سوخو ۳۰ اس ام رویایی دست نیافتنی برای ایران
با این اوصاف به نظر می‌رسد که نه تنها فشارهای احتمالی غرب و موانع ایجاد شده به دلیل تحریم‌های تسلیحاتی ایران مانع خرید ۱۰۰ الی ۱۶۰ فروند سوخو ۳۰ اس ام بشود، بلکه مهمتر از همه بودجه کم نیروی هوایی ارتش ایران به دلیل سیطره سپاه پاسداران بر بودجه‌های دفاعی کشور ظاهرا مانع از خرید حتی یک فروند از این هواپیما شود.
قیمت تمام شده یک فروند از این جنگنده برای نیروی هوایی روسیه معادل حدود ۴۷ میلیون دلار است و حتی نمونه صادراتی آن با نام Su-۳۰SME که نخستین بار در نمایشگاه هوایی سنگاپور در بهمن ماه سال ۱۳۹۴ رونمایی شد ممکن است بیش از ۵۰ میلیون دلار قیمت داشته باشد.
این در حالیست که بودجه اختصاص یافته به نیروی هوایی ارتش ایران که در سال ۱۳۹۴ معادل ۲۳۰ میلیون دلار به سختی کفاف هزینه‌های معمول چون تعمیر هواپیماها، خرید قطعات یدکی از واسطه‌ها و حتی خرید بنزین هواپیما از شرکت نفت را می‌دهد و بالقوه نمی‌تواند حتی امکان خرید یک اسکادران کوچک ۱۲ فروندی سوخو ۳۰ اس ام را برای این نیرو فراهم کند.
بیشتر بخوانید:
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar