هلهله نوروز در بلخ؛ زادگاه نوروز

هارون نجفی‌زادهبی‌بی‌سی

• 20 مارس 2015 - 29 اسفند 1393

هم‌رسانی

مزارشریف برای برگزاری جشن پرشکوه سنتی نوروز آماده شده‌ و صدها بازدیدکننده تازه وارد به مرکز شهر که به روی ترافیک باز شده، ریخته‌اند و شادمانی می‌کنند.

عملیات بزرگ پیشگیرانه امنیتی به اجرا گذاشته شده‌است.

۵۶۰۰ نیروی پلیس، ارتش و امنیت ملی افغانستان در کوچه و پس‌کوچه‌های مزارشریف مستقر شده‌اند تا امنیت مراسم برافراشتن علم منسوب به حضرت علی را تامین کنند و این‌گونه جشن نوروز و میله/گل‌گشت چهل روزه گل سرخ بدور از تهدیدهای امنیتی برپا شود.

نوروز در افغانستان با سفرهای نوروزی از شهرهای مختلف به این شهر همراه است، هرچند امسال شمار کمتر زائران به ولایت بلخ سفر کرده‌اند؛ جایی که به طور سنتی پایتخت نوروز خوانده می‌شود.

هر سال مقامی ارشد دولت مرکزی دستور برداشتن علم منسوب به خلیفه چهارم اسلام را بعد از نطقش درباره اوضاع عمومی کشور صادر می‌کند. امسال قرار است ژنرال عبدالرشید دوستم، معاون اول رئیس جمهوری فرمان شلیک ۲۱ توپ‌ تشریفاتی و برافراشتن علم را صادر کند.

اداره محلی از ورود دو تا چهار هزار قبضه سلاح محافظان مقام‌های ولایت‌های دیگر که برای شرکت در جشن به مزارشریف می‌آیند جلوگیری می‌کنند.

عطا محمد نور، سرپرست ولایت بلخ می‌گوید تمام افرادی که وارد شهر مزارشریف می‌شوند، خلع سلاح خواهند شد به جز از نگهبانان ژنرال دوستم که به شهر رسیده‌اند.

نوروز در افغانستان رنگ و بوی خاصی دارد؛ جشنی که در میان مردم ریشه تاریخی دارد و هم رنگ مذهبی گرفته است.

برخی از مردم محل که به خلیفه چهارم اسلام ارادت خاصی دارند، باور دارند به خلافت رسیدن علی در روز نوروز بوده و همه ساله درفش پوشیده از پارچه‌های دست دوزی شده برای بزرگداشت از او برافراشته شود. این اواخر اما عده‌ای از گروه های مذهبی با برگزار کردن این جشن مخالفت کرده‌اند.

با این وجود، عطا محمد نور که خود پیشینه جهادی دارد می‌گوید: " نوروز به دین هیچ ارتباط ندارد. نه بدعت است و نه دین ستیزی. یک جشن سنتی است برای شادمانی و خوشی و کسی نباید با آن مخالفت کند."

در سرزمینی که امروز افغانستان نامیده می‌شود، بزرگترین جشن‌های آریایی و از جمله نوروز، در بلخ باستان برگزار می‌شده است.

فرهنگیان افغان باور دارند که بر پایه اسطوره‌های ملی، پنج هزار سال پیش، در عهد یما در بلخ، جشن باستانی نوروز پایه ریزی شد که تا کنون با همان فر و شکوهمندی برپا می شود.

صالح محمد خلیق، نویسنده کتاب "جشنهای آریایی" و رییس اداره اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ می‌گوید: "بر اساس افسانه های کهن، کیومرث، نخستین فرمانروای آریایی است که نوروز را بنیان نهاده و تاریخ را از آن آغاز کرده است."

از این رو، دولتمردان محلی که خود را پیرو فرمان روایان آریایی می‌دانند سال ‌است سیاست حفظ آیین‌های کهن را در پیش گرفته‌اند.

به کمک بازرگانان به آراستن شهر مزارشریف با چراغ‌ها و تابلوها پرداخته‌اند. دو تابلوی بزرگی که امسال نقاشی شده تمثالی از مولانا جلال الدین محمد بلخی است و ورزش پرطرفدار بزکشی.

مردم مزارشریف در آستانه نوروز به هر دو می‌بالند. به مولانای که در بلخ زاده شده و به بزکشی که از شمال به سایر مناطق کشور رواج یافته و به ورزش ملی مبدل شده‌است.

هم‌رسانی چگونه می‌توانید این مطلب را به دیگران برسانید؟