گسترش "فساد علمی" و "ابتذال" در دانشگاه‌های ایران
تقلب علمی در ایران در قالب خرید و فروش پایان‌نامه‌های دوره‌های دانشگاهی و کارهای پژوهشی ابعاد گسترده‌ای یافته و مراجع رسمی از این وضع آگاه هستند اما تاکنون نتوانسته‌اند برای مبارزه با آن راه کاری پیدا کنند.
وبسایت خبری "فرارو" روز شنبه (۹ اسفند) گزارش مفصلی از گسترش "فساد علمی" در ایران منتشر کرده است. فرارو می‌نویسد در ماه‌های گذشته بحث گسترش فساد و تقلب علمی در مراکز دانشگاهی به موضوع و معضل بزرگ تبدیل شده است. موضوع، پس از افشای سرقت‌های علمی چند استاد برجسته رشته فلسفه دانشگاه‌های معتبر کشور برجسته‌تر شده است.
با وجود بازتاب گسترده این سرقت‌ها و افشای جسته و گریخته دیگر فسادهای علمی در مجامع دانشگاهی و برخی شبکه‌های اجتماعی، وزارت علوم و مراجع رسمی همچنان در این باره سکوت کرده‌اند. این گزارش می‌گوید، ظاهرا مراجع رسمی به خوبی از میزان فساد علمی در کشور اگاه هستند اما تاکنون نتوانسته‌اند برای مبارزه با آن راه کاری پیدا کنند.
دکتر حسن حسینی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران به فرارو گفته است، نتیجه یک پژوهش در این باره که توسط او و یکی از دانشجویانش تهیه شده نشان می‌دهد که پدیده تقلب علمی در قالب پایان‌نامه نویسی و کارهای پژوهشی سال‌هاست در جامعه ایران گسترش یافته است.
با وجود بازتاب گسترده این سرقت‌ها و افشای جسته و گریخته دیگر فسادهای علمی در مجامع دانشگاهی و برخی شبکه‌های اجتماعی، وزارت علوم و مراجع رسمی همچنان در این باره سکوت کرده‌اند. این گزارش می‌گوید، ظاهرا مراجع رسمی به خوبی از میزان فساد علمی در کشور اگاه هستند اما تاکنون نتوانسته‌اند برای مبارزه با آن راه کاری پیدا کنند.
دکتر حسن حسینی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران به فرارو گفته است، نتیجه یک پژوهش در این باره که توسط او و یکی از دانشجویانش تهیه شده نشان می‌دهد که پدیده تقلب علمی در قالب پایان‌نامه نویسی و کارهای پژوهشی سال‌هاست در جامعه ایران گسترش یافته است.
بیشتر بخوانید: دلایل رونق بازار "پایان‌نامه فروشی" در ایران
این استاد به افزایش بی‌سابقه مراکز تهیه پایان‌نامه در تهران و شهرستان‌ها اشاره کرده و گفته است: «در تهران و شهرستان‌ها موسسات مشاوره آموزشی و پژوهشی تاسیس شده‌اند که کار پژوهشی تولید می‌کنند. تا به حال ۲۶ مرکز مشاوره پژوهشی و آموزشی در حوالی میدان انقلاب شناسایی شده‌اند که در این تحقیق با آن‌ها گفت‌وگو شده است.»
طبق تحقیق دکتر حسینی و دانشجویش، قیمت تولید مطالب علمی در مقاطع و رشته‌های گوناگون، متفاوت است. به عنوان مثال پایان‌نامه مهندسی و فنی در مقطع کارشناسی ارشد ۴ تا ۱۰ میلیون و در مقطع دکترا ۱۲ تا ۱۷ میلیون تومان، پایان‌نامه پزشکی ۵ تا ۷ میلیون، پایان‌نامه دکترای علوم انسانی ۶ تا ۱۲ میلیون و مقالات "موسسه اطلاعات علمی" (ISI) از دو میلیون تومان به بالا قیمت دارند.
خریداران اصلی پایاننامهها چه کسانی‌اند؟
بیشتر خریداران تولیدات موسسات فروش پایاننامهها را دانشجویان دانشگاه‌های "پیام نور" و "آزاد" و تعداد کمتری از آن‌ها را دانشجویان دانشگاه‌های معتبری مانند دانشگاه تهران و بهشتی تشکیل می‌دهند. افرادی که این کارهای علمی را تولید می‌کنند نیز عمدتا فارغ‌‌التحصیلان ارشد یا دکترای دانشگاه‌های آزاد و پیام نور هستند که در دوران دانشجویی خود، افراد زبده‌ای از نظر تحصیلی بوده‌اند.
این استاد به افزایش بی‌سابقه مراکز تهیه پایان‌نامه در تهران و شهرستان‌ها اشاره کرده و گفته است: «در تهران و شهرستان‌ها موسسات مشاوره آموزشی و پژوهشی تاسیس شده‌اند که کار پژوهشی تولید می‌کنند. تا به حال ۲۶ مرکز مشاوره پژوهشی و آموزشی در حوالی میدان انقلاب شناسایی شده‌اند که در این تحقیق با آن‌ها گفت‌وگو شده است.»
طبق تحقیق دکتر حسینی و دانشجویش، قیمت تولید مطالب علمی در مقاطع و رشته‌های گوناگون، متفاوت است. به عنوان مثال پایان‌نامه مهندسی و فنی در مقطع کارشناسی ارشد ۴ تا ۱۰ میلیون و در مقطع دکترا ۱۲ تا ۱۷ میلیون تومان، پایان‌نامه پزشکی ۵ تا ۷ میلیون، پایان‌نامه دکترای علوم انسانی ۶ تا ۱۲ میلیون و مقالات "موسسه اطلاعات علمی" (ISI) از دو میلیون تومان به بالا قیمت دارند.
خریداران اصلی پایاننامهها چه کسانی‌اند؟
بیشتر خریداران تولیدات موسسات فروش پایاننامهها را دانشجویان دانشگاه‌های "پیام نور" و "آزاد" و تعداد کمتری از آن‌ها را دانشجویان دانشگاه‌های معتبری مانند دانشگاه تهران و بهشتی تشکیل می‌دهند. افرادی که این کارهای علمی را تولید می‌کنند نیز عمدتا فارغ‌‌التحصیلان ارشد یا دکترای دانشگاه‌های آزاد و پیام نور هستند که در دوران دانشجویی خود، افراد زبده‌ای از نظر تحصیلی بوده‌اند.
جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان دانشگاه تهران
طبق تحقیقات دکتر حسینی، برخی از موسساتی که محتوای علمی تولید می‌کنند، تحت عنوان مشاوره تحصیلی و پژوهشی و دارای مجوز هستند. تعدادی از این موسسات نیز مجوز ندارند، اما می‌گویند کار ما غیرقانونی نیست، چون قانونی برای منع تولید متون علمی وجود ندارد: «در واقع در ایران به این دلیل که در هیچ حوزه‌ای قانون کپی‌رایت رعایت نمی‌شود، در بحث تولیدات علمی نیز این اصل رعایت نمی‌شود.»
بیشتر بخوانید: نجفی: جلوی کمیت‌گرایی را در آموزش عالی می‌گیریم
اما دلایل ایجاد و گسترش موسسات تولید پایان‌نامه و کارهای پژوهشی چیست؟ دکتر حسینی در این باره به فرارو گفته است: «یکی از دلایل این است که کلاس‌های دانشگاهی ما توان آموزش صحیح همه افراد را ندارند. اگر از این کلاس‌ها افرادی بیرون می‌آیند که توان تولید پایان‌نامه، پژوهش، پروپوزال (طرح تحقيق) و... را دارند، پس چرا بقیه افراد نمی‌توانند این‌کار را کنند؟»
دلیل دیگر به گفته این استاد دانشگاه این است که سیستم آکادمیک ایران هر چه جلوتر آمده، نگاه کمی به آموزش عالی بر نگاه کیفی غلبه پیدا کرده است: «برای مثال در دانشگاه آزاد دادن دو نمره را منوط به انتشار دومقاله در مجلات علمی کرده‌اند، که این خود کمی‌شدن آموزش را نشان می‌دهد. این کمی‌شدن به عضویت در هیئت علمی نیز کشیده شده است؛ دانشجویی که مدرک و تعداد مقاله‌های بیشتری دارد، شانس بیشتری نیز برای عضویت در هیئت علمی دارد.»
اما دلایل ایجاد و گسترش موسسات تولید پایان‌نامه و کارهای پژوهشی چیست؟ دکتر حسینی در این باره به فرارو گفته است: «یکی از دلایل این است که کلاس‌های دانشگاهی ما توان آموزش صحیح همه افراد را ندارند. اگر از این کلاس‌ها افرادی بیرون می‌آیند که توان تولید پایان‌نامه، پژوهش، پروپوزال (طرح تحقيق) و... را دارند، پس چرا بقیه افراد نمی‌توانند این‌کار را کنند؟»
دلیل دیگر به گفته این استاد دانشگاه این است که سیستم آکادمیک ایران هر چه جلوتر آمده، نگاه کمی به آموزش عالی بر نگاه کیفی غلبه پیدا کرده است: «برای مثال در دانشگاه آزاد دادن دو نمره را منوط به انتشار دومقاله در مجلات علمی کرده‌اند، که این خود کمی‌شدن آموزش را نشان می‌دهد. این کمی‌شدن به عضویت در هیئت علمی نیز کشیده شده است؛ دانشجویی که مدرک و تعداد مقاله‌های بیشتری دارد، شانس بیشتری نیز برای عضویت در هیئت علمی دارد.»
دکتر حسینی می‌گوید، بسیاری از افراد با پول توانسته‌اند مدارک و تولیدات علمی بیشتری به نام خود ثبت کنند و در این سیستم کمی، پیشرفت کنند. در کنار این افراد، کسانی نیز بوده‌اند که مطالب علمی‌شان را خودشان تولید کرده‌اند، اما نتوانسته‌اند پیشرفت کنند.
او می‌افزاید، برای ارتقاء از استادیاری به دانشیاری و یا از دانشیاری به استادی، تنها صرف اینکه فرد چه تعداد مقاله و مطلب چاپ کرده باشد، می‌تواند ارتقاء یابد و هیچ آزمونی برای مشخص شدن سطح سواد وجود ندارد؛ از فرد خواسته نمی‌شود تا سخن بگوید یا به صورت کتبی در یک جلسه چیزی بنویسد تا میزان علم او سنجیده شود.
یکی‌دیگر از دلایل افزایش تقلب علمی در ایران، مدرک‌گرایی است. این استاد دانشگاه می‌گوید، در هیچ یک از کشورهای توسعه‌یافته چنین ولعی برای دریافت مدرک وجود ندارد. حجم عظیم افرادی که در ایران به سمت مدرک‌گرایی می‌روند، در هیچ‌کجای دنیا دیده نمی‌شود.
دانشگاه‌ها به ابتذال کشیده شده‌اند
دکتر حسینی در ادامه بحث کمی‌شدن علم در ایران می‌گوید، قوانین و حوزه آکادمیک ما از افراد می‌پرسند چند تا تولید علمی داری؟! نمی‌گویند از کجا آورده‌ای؟ و از افراد نمی‌خواهند تا حرف بزنند و بنویسند. این وضعیت در همه حوزه‌ها هست، اما در حوزه آکادمیک، اهمیت آن بیشتر است. ما اگر بخواهیم به دستاوردهای مختلف برسیم باید علم تولید و پیشرفت کند، اما وقتی همچنان جاده‌های ما خراب است، پل‌های ما می‌شکند، ساختمان‌هایمان بی‌کیفیت است و... به این معناست که علم پیشرفت نکرده است.
این استاد دانشگاه معتقد است که بنیان دانشگاه‌های ایران به دلیل کمی‌شدن علم به "ابتذال" کشیده شده است. او می‌افزاید: «ما در این سیستم افراد معروف و سرشناسی را داریم که با تقلب علمی به درجات بالای دانشگاهی رسیده‌اند. ما با چنین ابتذالی در هیچ حوزه‌ای مقابله نمی‌کنیم. متاسفانه باید بگویم که دانشگاه در ایران بدل به منبعی فاسد شده است.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با ابراز ناامیدی از امکان اصلاح وضع موجود موسسات آموزش عالی در ایران گفته است: «از نظر من امید زیادی به اصلاح این وضعیت وجود ندارد، چرا که مفاسد حتی در میان کسانی که باید رسیدگی کنند حضور دارد. فساد در بدنه وزارتخانه‌ها، فرمانداری‌ها و سایر بخش‌های اجرایی و علمی ما رسوخ کرده است. در بدن انسان وقتی یک توده سلولی فاسد شود، به سایر اندام‌ها انتقال پیدا می‌کند، و متاسفانه همین اتفاق در بدنه جامعه ما نیز رخ داده است. هنگامی که تقلب از چهارچوب‌های کوچکی مانند یک کلاس درس در دوره کارشناسی آغاز می‌شود، مطمئنا به بالاتر از آن و در سطح وسیع آن گسترده می‌شود.»
او می‌افزاید، برای ارتقاء از استادیاری به دانشیاری و یا از دانشیاری به استادی، تنها صرف اینکه فرد چه تعداد مقاله و مطلب چاپ کرده باشد، می‌تواند ارتقاء یابد و هیچ آزمونی برای مشخص شدن سطح سواد وجود ندارد؛ از فرد خواسته نمی‌شود تا سخن بگوید یا به صورت کتبی در یک جلسه چیزی بنویسد تا میزان علم او سنجیده شود.
یکی‌دیگر از دلایل افزایش تقلب علمی در ایران، مدرک‌گرایی است. این استاد دانشگاه می‌گوید، در هیچ یک از کشورهای توسعه‌یافته چنین ولعی برای دریافت مدرک وجود ندارد. حجم عظیم افرادی که در ایران به سمت مدرک‌گرایی می‌روند، در هیچ‌کجای دنیا دیده نمی‌شود.
دانشگاه‌ها به ابتذال کشیده شده‌اند
دکتر حسینی در ادامه بحث کمی‌شدن علم در ایران می‌گوید، قوانین و حوزه آکادمیک ما از افراد می‌پرسند چند تا تولید علمی داری؟! نمی‌گویند از کجا آورده‌ای؟ و از افراد نمی‌خواهند تا حرف بزنند و بنویسند. این وضعیت در همه حوزه‌ها هست، اما در حوزه آکادمیک، اهمیت آن بیشتر است. ما اگر بخواهیم به دستاوردهای مختلف برسیم باید علم تولید و پیشرفت کند، اما وقتی همچنان جاده‌های ما خراب است، پل‌های ما می‌شکند، ساختمان‌هایمان بی‌کیفیت است و... به این معناست که علم پیشرفت نکرده است.
این استاد دانشگاه معتقد است که بنیان دانشگاه‌های ایران به دلیل کمی‌شدن علم به "ابتذال" کشیده شده است. او می‌افزاید: «ما در این سیستم افراد معروف و سرشناسی را داریم که با تقلب علمی به درجات بالای دانشگاهی رسیده‌اند. ما با چنین ابتذالی در هیچ حوزه‌ای مقابله نمی‌کنیم. متاسفانه باید بگویم که دانشگاه در ایران بدل به منبعی فاسد شده است.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با ابراز ناامیدی از امکان اصلاح وضع موجود موسسات آموزش عالی در ایران گفته است: «از نظر من امید زیادی به اصلاح این وضعیت وجود ندارد، چرا که مفاسد حتی در میان کسانی که باید رسیدگی کنند حضور دارد. فساد در بدنه وزارتخانه‌ها، فرمانداری‌ها و سایر بخش‌های اجرایی و علمی ما رسوخ کرده است. در بدن انسان وقتی یک توده سلولی فاسد شود، به سایر اندام‌ها انتقال پیدا می‌کند، و متاسفانه همین اتفاق در بدنه جامعه ما نیز رخ داده است. هنگامی که تقلب از چهارچوب‌های کوچکی مانند یک کلاس درس در دوره کارشناسی آغاز می‌شود، مطمئنا به بالاتر از آن و در سطح وسیع آن گسترده می‌شود.»
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar