farhad granmaih: 'خطری بزرگتر از داعش برای عراق'

torsdag 19 mars 2015

'خطری بزرگتر از داعش برای عراق'

محمد امینیبی‌بی‌سی

مسرور بارزانی، رئیس امور اطلاعاتی اقلیم کردستان عراق از بروز خطری بزرگتر از داعش برای عراق ابراز نگرانی کرده است؛ اینکه پس از شکست دادن داعش، شبه نظامیان شیعه عراقی سیاست‌های فرقه گرایانه در پیش بگیرند.

مسرور بارزانی، رئیس امور اطلاعاتی کردستان عراق به بی‌بی‌سی گفته استفاده از شبه نظامیان شیعه در عراق باعث نگرانی جوامع غیرشیعه در عراق می‌شود.

حدود بیست هزار شبه نظامی شیعه و سه هزار نفر از نظامیان ارتش عراق در عملیات آزادسازی تکریت از دست پیکارجویان گروه موسوم به 'دولت اسلامی' (داعش) حضور دارند.

بروز فرقه گرایی در عراق که از مثلث شیعیان، اعراب سنی و کردها تشکیل شده، همیشه یک نگرانی بوده و هست. وزیر دفاع آمریکا همین چند روز پیش در ملاقاتی با همتای بریتانیایی خود، این خطر را گوشزد کرد.

یک هفته پیش بود که اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا در یک کنفرانس خبری گفت:"فرقه گرایی در عراق مهمترین عاملی است که می‌تواند کل کارزار و ائتلاف ضد داعش را از هم بپاشاند. فقط هم نبرد تکریت نیست، چندین نبرد علیه داعش در جریان است که در خیلی موارد هم ایران درشان اصلا اثری ندارد. لذا خیلی مهم است که فرقه گرایی در عراق گسترش نیابد و ما به دقت اوضاع را تحت نظر داریم".

عراق با فرقه گرایی اصلا بیگانه نیست. در طول سه دهه حکومت صدام حسین که از اقلیت اعراب سنی بود، شیعیان زیر انواع ظلم و ستمها بودند، همچنین کردها از سیاست‌های تغییر ترکیب جمعیتی شمال عراق توسط صدام حسین به شدت ناراحت بودند.

با سقوط صدام حسین، شیعیان عمده قدرت را در دست گرفتند. برخی منتقدان، پیشروی‌های برق آسای داعش در عراق را محصول سیاست‌های فرقه گرایانه نوری المالکی نخست وزیر قبلی عراق می‌دانستند. دوران نبرد فرقه‌ای میان شیعه و سنی که حدود ده سال پیش عراق را فلج کرده بود از یادها نرفته است.

کردها هم از اعمال شیوه های فرقه گرایانه مبری نیستند. همین یک ماه پیش، دیدبان حقوق بشر با انتشار گزارشی رسمی اعلام کرد نیروهای پلیس کردستان و پیشمرگ کرد عراقی ماه‌ها است که شمار زیادی از آواره‌های عرب سنی عراقی را در منطقه‌ای پشت مرزهای کردستان عراق محصور کرده و به آنها نه اجازه بازگشت به خانه‌هایشان می‌دهند و نه امکان ورود به کردستان عراق را برایشان فراهم می‌کنند.

اوایل تابستان گذشته و در پی پیشروی نیروهای گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش)، مردم این مناطق، خانه‌هایشان را به قصد مناطق امن‌تر در کردستان عراق ترک کردند، اما از زمانی که امنیت به مناطق سکونت آنها برگشته، تنها به کردها اجازه داده شده که به خانه‌هایشان برگردند و گفته می شود که از بازگشت عرب‌ها جلوگیری شده است.

کشورهای مختلف، نظر به سیاست‌ها و رقابت‌های منطقه‌ای، از حضور ایران در عراق نگرانند.

سیاست رسمی جمهوری اسلامی ایران حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی عراق است و اگرچه ایران برای حفظ نفوذ استراتژیک خود در عراق، که پس از سقوط صدام حسین ممکن شده، تلاش می‌کند اما نمی‌خواهد این کار را از طریق جنگ فرقه‌ای پیش ببرد.

به عنوان نمونه ایران با فشار بر نوری مالکی برای کناره‌گیری به تشکیل دولت جدید و رفع بن‌بست سیاسی در عراق کمک کرد و یا اتفاقا رهبران ارشد کرد از اولین کسانی بودند که از حمایت های ایران از عراق و کردها در جریان مقابله با داعش سخن گفتند و آن را نشانه سرعت عمل در مقایسه با سایر بازیگران مطرح در عراق معرفی کردند.