پنج روش باقی ماندن در قدرت در آسیای میانه
- 7 ساعت پیش
انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان و ازبکستان قرار است به زودی برگزار شود. باقی ماندن نور سلطان نظربایف رییس جمهور فعلی قزاقستان در قدرت و انتخاب مجدد اسلام کریم‌اف به مقام ریاست جمهوری ازبکستان بعید است تعجب کسی را برانگیزد.
هر دو رهبر از زمان فروپاشی اتحاد شووری در راس حکومت بوده و جزو قدیمی ترین رهبران جهان هستند. مواردی که در این مطلب به آن اشاره می شود روشهای رهبران آسیای میانه برای باقی ماندن در قدرت است که در عمل به کار برده شده و دراین کشورها نتیجه داده است.
۱- برگزاری همه پرسی
معمولا در این کشورها به جای انتخابات و رای گیری برای تمدید دوره ریاست جمهوری یک همه پرسی برگزار می شود. این روش به خصوص در دهه نود میلادی و زمانیکه این جمهوری های سابق اتحاد شوروی دوران انتقالی دشواری را طی می کردند بسیار متداول بود. در آن شرایط که فقر و بیکاری به شدت گسترش یافته بود و اقتصاد این کشورها رو به ویرانی سیر می کرد، برگزاری انتخابات به نیروهای مخالف و منتقد امکان می داد که از نارضایتی مردم علیه نظام حاکم استفاده کنند.
دو کشور قزاقستان و ازبکستان در سال ۱۹۹۵ با برگزاری یک همه پرسی دوره ریاست جمهوری رهبران حاکم بر کشور را تا سال ۲۰۰۰ تمدید کردند. در ازبکستان برگزاری یک رفراندوم دیگر در سال ۲۰۰۲ دور سوم ریاست جمهوری اسلام کریم اف را تا سال ۲۰۰۷ تمدید کرد.
با توجه به اینکه شیوه تمدید دوران ریاست جمهوری از طریق همه پرسی مورد انتقاد جامعه بین المللی است، رهبران کشورهای آسیای میانه اکنون تلاش می کنند از این روش پرهیز کنند.
۲- انتخابات در زمان نامعلوم
اگر در کشورهای آسیای میانه انتخاباتی برگزار شود معمولا زمان آن مشخص نیست و در موعد مقرر برگزار نمی شود. از زمانیکه دوره ریاست جمهوری اسلام کریم اف در ازبکستان قانونا به پایان رسید، این دومین باری است که در این کشور انتخابات برگزار می شود. این بار به تصمیم دولت و برای پرهیز از هم زمان شدن با انتخابات پارلمانی دسامبر ۲۰۱۴ قرار شد در روز ۲۹ مارس ۲۰۱۵ برگزار شود.
در عین حال برگزاری انتخابات زودرس و قبل از موعد مقرر در کشورهای آسیای میانه که تاکنون سه بار در قزاقستان اتفاق افتاده به رهبران حاکم امکان می دهد که مخالفان خود را غافلگیر کنند. به عنوان نمونه در مورد انتخابات زودرس سال ۲۰۱۱ نیروهای مخالف آن را تحریم کرده و اعلام کردند فرصت کافی برای آمادگی و مبارزات انتخاباتی نداشتند.
علاوه بر این در مواردی که کشور ممکن است با مشکلات جدی روبرو شود روش برگزاری انتخابات زودرس به رهبران حاکم اجازه می دهد که قبل از بروز پیامدهای این مشکلات و نارضایتی مردم از صندوق های رای به بهترین شکل بهره برداری کنند.
به عنوان مثال نورسلطان نظربایف ماه گذشته برای برگزاری انتخابات زودرس دلایلی مثل "تشدید بحران اقتصادی" و یا "تشدید تنش های ژئوپلیتیک" از جمله بحران اوکراین را ذکر کرد. براساس این تصمیم قرار است انتخابات قزاقستان ۲۶ آوریل برگزار شود.
برای مشروع جلوه دادن روش همه پرسی و یا انتخابات زودرس در قزاقستان معمولا اینطور وانمود می شود که پیشنهاد گروهی از شهروندان بوده است. به عنوان نمونه از قرار معلوم برگزاری انتخابات زودرس در سال ۲۰۱۵ توسط شورای ملت قزاقستان مطرح شده است.
و یا در سال ۲۰۱۱ طوماری با میلیونها امضای شهروندان قزاقستان جمع آوری شد که از برگزاری یک رفراندوم برای تمدید دوران ریاست جمهوری نورسلطان نظربایف تا سال ۲۰۲۰ حمایت می کرد. در نهایت آقای نظربایف به عنوان یک راه حل "بینابینی" برگزاری انتخابات زودتر از موعد مقرر را برگزید و پیشنهاد داد.
۳- فقدان یک اپوزیسیون واقعی
یکی از انتقادهای اصلی سازمان امنیت و همکاری اروپا، مهمترین ناظر بین المللی در انتخابات کشورهای آسیای میانه، این است که در این کشورها هیچ نیروی سیاسی و یا حزب مخالف دولت وجود ندارد. این نهاد تاکید می کند که شرکت نامزدهای دیگر در این انتخابات به معنای دادن گزینه های واقعی و متفاوت به رای دهندگان نیست. در اکثر موارد نامزدهای دیگر جزء طرفداران رئیس جمهور هستند و حتی در بعضی از موارد اعتراف می کنند که خود آنها هم به رهبر حاکم رای داده اند.
با توجه به فشار شدیدی که نامزدهای دیگر با آن مواجه می شوند شاید این وضعیت قابل درک باشد. به عنوان نمونه رهبر سیاسی مخالفی که در انتخابات ۱۹۹۱ ازبکستان با اسلام کریم اف رقابت کرد، به خاطر سرکوب شدید مجبور شد از ازبکستان فرار کند.
در قزاقستان نیز سیاستمداران اصلی مخالف حکومت معمولا به روشهای گوناگون از شرکت در انتخابات محروم می شوند. به عنوان نمونه در سال ۱۹۹۹ رقیب مخالف دولت به جرم شرکت در یک "راهپیمایی غیرقانونی" عملا از حق شرکت در انتخابات محروم شد. و یا در سال ۲۰۱۱ حزب اصلی مخالف دولت در اعتراض به برگزاری زودتر از موعد انتخابات آن را تحریم کرد.
۴- تغییر دادن قانون اساسی
بهار امسال اسلام کریم اف برای دوره چهارم ریاست جمهوری در انتخابات ازبکستان شرکت می کند و نورسلطان نظربایف نیز برای پنجمین دوره ریاست جمهوری نامزد می‌شود.
حتی اگر قانون اساسی کشورهای آسیای میانه مشخص کرده که هر فردی فقط برای دو دوره می تواند به مقام ریاست جمهوری برسد، رهبران این کشورها با تصویب متمم جدید و یا به طور کلی بازنویسی قانون اساسی از این مانع عبور می کنند. معمولا این تغییرات در قانون اساسی به شکلی تنظیم می شود که دوره های قبلی زمامداری روسای جمهور فعلی در نظر گرفته نشود.
دقیقا با چنین تغییراتی در قانون اساسی ازبکستان و قزاقستان رهبران آن دو کشور توانستند برای دور سوم مقام ریاست جمهوری را حفظ کنند. حتی قزاقستان تصمیم گرفت به طور کلی چنین محدودیت و استثنایی را از قانون اساسی حذف کرده و به آقای نظربایف اجازه دهد که برای دوره های نامحدود مقام ریاست جمهوری را برای خود حفظ کند.
۵- تقلب های انتخاباتی
معمولا در تمام انتخابات ریاست جمهوری کشورهای آسیای میانه میزان شرکت واجدان شرایط بسیار بالا است و رییس جمهور حاکم بیش از ۹۰ درصد آرا را به دست می آورد. کارشناسان معتقدند که فقط از طریق تقلب انتخاباتی می توان چنین ارقام و آرایی را به دست آورد.
ناظران انتخاباتی سازمان امنیت وهمکاری اروپا درگزارشهای خود به شیوه هایی مثل ریختن آرا ناشناس در صندوقها، رای چند باره طرفداران حکومت و شیوه های غیرقانونی دیگر از جمله اعمال فشار و تهدید رای دهندگان با هدف رای دادن به نامزد مورد نظر حکومت اشاره می کنند.
اما جالب این است که هم اسلام کریم اف و هم نورسلطان نظربایف احتمالا بدون آنکه لازم باشد در رای گیری تقلب کنند به پیروزی خواهند رسید چون در کشورهایی مثل ازبکستان و قزاقستان که به شدت تحت کنترل حکومت قرار دارند، هیچ فضایی برای شکل گیری و ابراز نظر مخالفان وجود ندارد.
ولی با این همه در فرهنگ سیاسی آن کشورها کسب درصد بسیار بالایی از آرای شهروندان به عنوان یک عامل مهم در مشروعیت رهبر حاکم تلقی می شود. پیروزی با درصد پایین تری از رای به منزله ضعف آنها است و ممکن است برای متحدان و مخالفان آنها پیام نامناسبی باشد.
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar