توافق هسته‌ای ایران، نتیجه‌ای که زمان می‌خرد
- 2 ساعت پیش
این لحظه‌ای مهم در تاریخ پرفرازو نشیب تلاش‌ها برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران به شمار می‌رود.
در مورد دستیابی به توافق با ایران دیدگاه‌های به شدت متفاوتی وجود دارد.
به عنوان مثال بسیاری در کنگره آمریکا صرفنظر از استدلال‌هایشان، خواستار تغییر رژیم در ایران هستند.
در مقابل نظر اکثریت قاطع کارشناسان هسته‌ای این است که دیپلماسی به نتیجه می‌رسد.
باید تاکید کرد آنچه که به دست آمده هنوز یک توافق کامل نیست. هفته‌های دشواری برای رسیدن به جزییات یک توافق در پیش است. اما به هرحال آنچه که به دست آمد چارچوب توافقی است که همه طرف‌ها با آن موافقند که این خود دستاورد مهمی به شمار می‌رود.
هیچکس نباید این تصور غلط را داشته باشد که ایران به طور چشمگیری شیوه‌اش را در قبال برنامه هسته‌ای این کشور و یا بلند پروازی‌های هسته‌ای‌اش را دراز مدت تغییر خواهد داد.
بحران به تاخیر افتاده؟
این توافق چنانچه تدوین شود و به طور کامل به اجرا در آید، برنامه هسته ای ایران را برای حدود ۱۰ تا ۱۵ سال محدود خواهد کرد.
ظاهرا این توافق شامل شروط مهمی است که به بازرسان بین المللی اجازه می‌دهد تا نظارت بیشتری بر آنچه که ایران واقعا انجام می‌دهد، داشته باشند.
اما باید در نظر داشت که این توافق با اهداف اولیه کشورهای غربی که همانا عقب نشینی ایران از برنامه هسته‌ای است، هماهنگی ندارد.
شاید این مسئله به تاخیر انداختن بحران باشد تا جلوگیری از وقوع آن.
این توافق به معنای خریدن وقت در مدت زمانی است که اتفاقات زیادی می‌تواند رخ دهد.
اگر همه چیز به خوبی پیش برود، این توافق اتمی نقش کلیدی در کاهش اختلاف نظرها بین ایران و غرب خواهد داشت.
اما هنوز موارد زیادی ازاختلاف نظر وجود خواهد داشت.
قدرت رو به افزایش ایران در منطقه و نفوذش در بسیاری از کشورهای عربی از دمشق و بغداد گرفته تا بیروت و صنعا ( البته اگر وضعیت حقوق بشردر این کشور وادعاهای مبنی بر حمایتش از تروریسم را کنار بگذاریم) همگی زمینه هایی از ادامه تنش بین این کشورو آمریکا خواهد بود.
مذاکرات انجام شده آسان نبود و سخت تر هم خواهد شد. اما ظاهرا این توافق همه طرف ها را راضی کرده است.
ایران از شر تحریم‌ها راحت خواهد شد ومنتقدان ایران محدودیت‌های مهمی بر فعالیت‌های هسته‌ای اعمال خواهند کرد.
با توجه به مشکلات زیاد در منطقه از جمله مقابله علیه گروه دولت اسلامی ( داعش) که ایران و آمریکا به طور عینی در یک جبهه هستند و جنگ در یمن که البته اهداف دو کشور در آن مشترک نیست؛ دستیابی به توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران دست کم برای مدتی احتمالا می‌تواند پیشرفت سودمندی باشد.
جزییات تاثیرگذار
چه انتظاری از این مذاکرات بود، انتشار بیانیه‌ای نسبتا ساده که از دستیابی به چارچوب یک توافقنامه خبر می‌داد.
اما در مقابل وزارت خارجه آمریکا به سرعت فهرست بلند بالایی از آن چه که "پارامترها برای دستیابی به یک طرح جامع مشترک" در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران از آن نام برده را منتشر کرد.
ظاهرا هدف از انتشار این فهرست جلب توجه اعضای بدبین کنگره به این توافق بود.
هر چند ارائه جزییات بیشتر احتمالا دیپلمات‌های ایرانی را در مواجهه با تندروهای بدبین داخل کشور با مشکل مواجه می‌کند.
ایران امتیازات ویژه‌ای به دست آورده
به ایران اجازه داده می‌شود که از ۱۹۰۰۰ سانتریفیوژی فعلی حدود ۶۱۰۴ سانتریفیوژ را داشته باشد که تنها اندکی بیشتر از ۵۰۰۰ از این سانتریفیوژها اورانیوم غنی خواهند کرد و سانتریفیوژهایی که دیگر فعال نیستند زیرنظر آژانس بین المللی انرژی اتمی به انبار خواهند رفت.
ایران از میزان سانتریفیوژهای فعال در غنی سازی اورانیوم می‌کاهد و ذخیره اورانیوم غنی شده خود را کاهش می‌دهد.
در فردو به مدت ۱۵ سال دیگر غنی سازی صورت نخواهد گرفت.
به بازرسان اجازه داده خواهد شد که نه تنها به تاسیسات هسته‌ای مهم بلکه به تمامی محل‌هایی که تامین کننده برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود و همچنین به معادن اورانیوم دسترسی داشته باشند.
از ایران خواسته خواهد شد که به بازرسان سازمان انرژی اتمی اجازه بازرسی ازسایت‌ها و فعالیت‌های مشکوک در هر کجای آن کشور داده شود.
نیروگاه آب سنگین اراک که بسیاری نگران آن هستند که امکان تولید پلوتونیوم برای ساخت احتمالی بمب اتمی را در اختیار آن کشور قرار می‌دهد، بازطراحی خواهد شد تا دیگر پلوتونیوم در سطح تسلیحات اتمی در این محل تولید نشود.
بسیاری از این محدودیت‌ها طی یک دوره ده ساله و یا ۱۵ ساله انجام خواهد شد.
در مقابل تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا در ارتباط با برنامه اتمی ایران لغو خواهد شد. هر چند که زمان مشخصی در مورد نحوه انجام دقیق آن ارائه نشده است. ایران همچنین مجبور نخواهد بود که هر گونه تاسیسات اتمی را تعطیل کند.
با وجود همه اینها، جزییات این توافق تاثیرگذار است و ظاهرا کارشناسان هسته‌ای را که نسبت به توان بالقوه هسته‌ای ایران هشدار می‌دهند، قانع کرده است.
شروط تایید شده محکم به همراه تداوم تلاش‌های هوشمندانه باید مانعی کافی در جلوگیری از هر گونه فعالیت سری از سوی ایران باشد.
البته این ها احتمالا بسیاری از منتقدان را قانع نخواهد کرد.
یکی از سخنگویان دولت اسرائیل هر گونه توافق بدست آمده از چارچوب اعلام شده را "اشتباهی تاریخی" خوانده است.
سوالات زیادی باقی مانده است. سوالاتی نظیر این که چگونه به هر گونه تخلفی از سوی ایران پاسخ داده خواهد شد؟ آیا تحریم ها زمانی که لغو شد می توان بار دیگر آنها را اعمال کرد؟ و چه سطحی از تخلفات بار دیگر باعث اعمال تحریم خواهد شد؟
اما اگر همه چیز به خوبی پیش برود، ایران دستاوردهای زیادی خواهد داشت.
ایران تاسیسات مهم هسته‌ای را حفظ می کند و در زمانی که مهلت این توافقنامه به پایان برسد می‌تواند این تاسیسات را توسعه بدهد. در عین حال ایران همچنین از شر تحریم‌هایی که اقتصاد کشور را تحت الشعاع قرار داده، خلاص خواهد شد.
در حال حاضراز این توافق به عنوان دیپلماسی برد-برد نام برده شده، اما این توافق پاسخی به سوالات اساسی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران در عرصه سیاست خارجی، بلندپروازی‌های نظامی و یا تمایل این کشور به قدرت هسته‌ای نمی‌دهد.
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar