کنفرانس لهستان: عزم واشنگتن، نگرانی تهران

+35

رأی دهید

-8

شنبه ۲۹ دی ۱۳۹۷ - ۱۹ ژانویه ۲۰۱۹

آمریکا مصمم است جبهه‌ای منسجم علیه جمهوری اسلامی تشکیل دهد. جبهه‌ای که علاوه بر کشورهای عربی و اسرائیل، شماری از کشورهای اروپایی را نیز در بر بگیرد.
بعید به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی دعوت آمریکا به کنفرانس لهستان را که یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا میزبانی آن را بر عهده دارد، رد کنند.
با حضور نخست وزیر اسرائیل و وزرای خارجه بسیاری از کشورهای عربی در کنفرانس ورشو، اتحادی که مدت‌هاست در عمل وجود دارد، رسمیت خواهد یافت.کیهان لندن: مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در نیمه‌ی سفر اخیرش به کشورهای عربی، اعلام کرد تقریبا همزمان به چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، نشستی بین‌المللی در همراهی با دولت لهستان در روزهای ۱۳ و ۱۴ فوریه ۲۰۱۹ (۲۴ و ۲۵ بهمن ۹۷) با عنوان «اجلاس وزرا برای ترویج آینده‌ای از صلح و امنیت در خاورمیانه» در ورشو برگزار خواهد شد. هدف این کنفرانس، به گفته‌ی وزیر خارجه آمریکا، «ارتقای ثبات و آزادی در خاورمیانه با تاکید بر مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه است.»

 

تا کنون بیش از ۷۰ کشور از آفریقا، آسیا، اروپا و خاورمیانه، از جمله عمده کشورهای عربی و همچنین اسرائیل به این کنفرانس دعوت شده‌اند. اگر کشورهای عربی قرار است در سطح وزیر خارجه در کنفرانس ورشو شرکت کنند، از اسرائیل نخست وزیر این کشور، بنیامین نتانیاهو، به لهستان سفر خواهد کرد. سکوت کشورهای اروپای غربی و مقامات اتحادیه اروپا در رابطه با این کنفرانس قابل تأمل است. دفتر فدریکا موگرینی مقام ارشد سیاست خارجی و امنیت اروپا، از دادن پاسخی در این رابطه به کیهان لندن طفره رفت. وزارت خارجه بریتانیا و ایتالیا نیز حاضر نشدند در رابطه با این کنفرانس و موضع اروپا در قبال آن ابراز نظر کنند.

اروپا در منگنه

البته بعید به نظر می‌رسد که کشورهای اروپایی دعوت آمریکا به این کنفرانس را که یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا میزبانی آن را بر عهده دارد، رد کرده و در آن حضور پیدا نکنند. این حضور اما اگر با سکوت همراه باشد، انتظار بسیاری از مخالفان جمهوری اسلامی را که از هم‌اکنون این نشست را با اجلاس معروف چهار قدرت جهانی (آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان) در گوادالوپ که به حمایت آنها از روح‌الله خمینی ختم شد، مقایسه می‌کنند، برآورده نخواهد کرد. در گوادالوپ، در ژانویه سال ۱۹۷۹، اروپا و آمریکا هم‌نظر تصمیم به حمایت از انقلاب اسلامی گرفتند، در حالی که در حال حاضر ظاهرا چنین اتفاق نظری بین دو سوی آتلانتیک وجود ندارد.

 

اختلاف نظر بین اروپا و آمریکا، البته از تهدیدی که برگزاری این کنفرانسی می‌تواند برای جمهوری اسلامی داشته باشد نمی‌کاهد. اختلاف نظرهایی که در اتحادیه اروپا در رابطه با چگونگی برخورد با جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، و تا کنون باعث شده است که وعده‌های فدریکا موگرینی از جمله راه‌اندازی ساز و کار ویژه مالی تحقق نیابند، بدون شک بعد از این کنفرانس عمیق‌تر خواهد شد. این واقعیت، از چشم مقامات جمهوری اسلامی نیز دور نمانده است. بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در همین رابطه اشاره می‌کند که این کنفرانس «تلاش برای ایجاد تفرقه و شکاف در بین اعضای اتحادیه اروپا» است.

کنفرانس ورشو، تهدیدی برای تهران

علی خرم نماینده پیشین جمهوری اسلامی در دفتر اروپایی سازمان ملل متحد، هشدار می‌دهد که  نباید «این کنفرانس را به شوخی گرفت». کنایه او به حرف‌های محمدجواد ظریف است که این کنفرانس را «یک سیرک» خوانده بود.

محمد جوادظریف

علی خرم در همین رابطه می‌افزاید: «گردهمایی لهستان در راستای تابستان داغی است که تندروهای آمریکا از آن سخن گفته‌اند. این گردهمایی با هدف شنوا کردن گوش جهان با تلاش‌های عداوت‌آمیزی است که آمریکا می‌خواهد به آن دست بزند».  همین دیپلمات یادآوری می‌کند که اگر در اتحادیه اروپا آمریکا بتواند غیر از لهستان دیگر کشورها را نیز با خود همراه سازد، سه قدرت مهم این اتحادیه، یعنی فرانسه، آلمان و بریتانیا، مجبور به تبعیت خواهند شد.

 

برخی مقامات جمهوری اسلامی نیز چون بهرام قاسمی و حسن فیروزآبادی مشاور نظامی علی خامنه‌ای، زبان تهدید را انتخاب کرده‌اند. برخی دیگر مانند سخنگوی وزارت خارجه صحبت از «واکنش سخن» می‌کند و می‌افزاید برخورد با لهستان «بسیار جدی و بدون هرگونه مماشات و ملاحظه‌ای خواهد بود». البته تا کنون تنها برخورد «بسیار جدی» لغو هفته فیلم لهستان در تهران بوده است. تهدید‌های لفظی در جمهوری اسلامی کم‌سابقه نیستند، ولی در بسیاری موارد از مرز کلمات عبور نمی‌کنند. در رابطه با چندصد حمله هوایی اسرائیل به پایگاه‌های نیروهای «قدس» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر نیروهای نظامی تحت حمایت آن در سوریه نیز همیشه تهدید به حمله متقابل کرده‌اند، ولی هرگز هیچکدام از این تهدیدها را نتوانستند یا نخواستند عملی کنند چون یا توان نظامی لازم را ندارند و یا از عواقب آن وحشت دارند.

ائتلاف اعراب و اسرائیل

کشور لهستان اما به عنوان میزبان کنفرانس ورشو به این تهدیدها با زبانی دیپلماتیک پاسخ داده است. در بیانیه وزارت خارجه این کشور اروپایی آمده لست: «لهستان حق خود می‌داند که کنفرانسی که هدف آن ایجاد بستری برای اقداماتی در راستای برقراری ثبات و رفاه در منطقه خاورمیانه است، برگزار کند.» این بیانیه پس از احضار کاردار سفارت لهستان در تهران به وزارت خارجه، و صحبت‌های بهرام قاسمی منتشر شد که گفته بود «لهستان حق برگزاری چنین کنفرانسی را ندارد» و این کنفرانس «دخالت در امور داخلی ایران است». جمهوری اسلامی سال‌هاست که میزبانی کنفرانس‌های متعددی را با محتوای مشابه بر عهده داشته است و تا کنون با واکنش اعتراضی هیچ دولتی روبرو نشده است، اگرچه با لیست مدعوین و محتوای آنها مخالف بوده‌اند.

 

در این میان، حضور همزمان نخست وزیر اسرائیل و وزرای خارجه بسیاری از کشورهای عربی در زیر یک سقف، یکی دیگر از دلایل نگرانی جمهوری اسلامی است. با کنفرانس ورشو، اتحاد بسیاری از کشورهای عربی با اسرائیل، اگرچه مدت‌ها است که در عمل وجود دارد، رسمیت خواهد یافت. بسیاری از صاجب‌نظران بر این عقیده هستند که در صورت اقدام نظامی آمریکا علیه جمهوری اسلامی، این اتحاد می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. برخی از رسانه‌های جهان عرب یادآوری می‌کنند که اگر در زمان اقدام نظامی آمریکا علیه عراق و صدام حسین، هیچکدام از دولت‌های منطقه از آن حمایت نکردند، در صورت اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی، همه در آن شرکت فعال خواهند داشت.

یک جبهه‌ی منسجم

گزینه نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران از ماه سپتامبر پس از پرتاب چند خمپاره به منطقه سبز بغداد و در نزدیکی سفارت آمریکا، توسط یکی از گروه‌های وابسته به نیروهای «قدس»، بار دیگر در دستور کار کاخ سفید قرار گرفت. پس از این واقعه، شورای امنیت ملی ایالات متحده از پنتاگون خواست تا گزینه‌های نظامی خود را برای کاخ سفید ارسال کند. اگرچه اطلاعی از این گزینه‌ها نیست، ولی این خبر از سوی گارت مارکیس سخنگوی شورای امنیت ملی، که ریاست آن با جان بولتون است، مورد تائید قرار گرفته است. محمدجواد ظریف در سفر اخیرش به عراق، در بغداد نگرانی خود از همراهی کشورهای عربی با آمریکا را به صورت آشکار بیان کرد و از کشورهای منطقه و از مقامات عراقی خواست «روی اسب بازنده شرط‌بندی نکنند.»

 

به هر حال، آمریکا مصمم است با کنفرانس ورشو جبهه‌ای منسجم علیه جمهوری اسلامی، که به گفته مایک پمپئو «اصلی‌ترین تهدید برای صلح منطقه است»، تشکیل دهد. جبهه‌ای که علاوه بر کشورهای عربی و اسرائیل، اگر نه همه اتحادیه اروپا، بلکه حداقل شماری از کشورهای اروپایی را نیز در بر بگیرد. البته نباید فراموش کرد که امنیت اسرائیل برای اتحادیه اروپا خط قرمزی است که هرگز اجازه عبور از آن را نخواهد داد. اصرار دولت کنونی آمریکا بر خطری به نام حزب‌الله را باید در همین مسیر دید. مایک پمپئو در جریان سخنرانی اخیرش در قاهره، در انتقاد از سیاست دولت باراک اوباما که از ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ سکان سیاست خارجی ایالات متحده را در دست داشت، به خطر جمهوری اسلامی برای اروپا اشاره کرد و گفت: «شور وافر ما به تمایل شدید آمریکا برای خیالبافی باعث شد تا نگاه متفاوتی از امروز به حزب‌الله داشته باشیم. نگاهی که موجب شد این گروه که کاملا در اختیار جمهوری اسلامی است، با نقض فاحش قوانین بین‌المللی، بتواند در شهرهای مختلف لبنان بیش از ۱۳۰هزار راکت و موشک انبار کند. سلاح‌هایی که اسرائیل، متحد آمریکا و غرب را نشانه رفته‌اند.»