نیازمندی بیماران افغان؛ خدمات بهداشتی رایگان یا خدمات بهتر؟

مرضیه عدیلبی‌بی‌سی

• 23 ژوئن 2015 - 02 تیر 1394

هم‌رسانی

در حال حاضر تمام خدمات بهداشتی در شفاخانه‌های دولتی افغانستان رایگان است

مجلس نمایندگان افغانستان قانون صحت عامه/بهداشت افغانستان را تعدیل کرد. به اساس تعدیل ماده دوم این قانون پس از این بخشی از خدمات بهداشتی در شفاخانه‌های دولتی در مقابل پول انجام خواهد شد.

تاکنون خدمات بهداشتی در شفاخانه‌های دولتی افغانستان رایگان بود و حالا برای مردم افغانستان که اکثریت‌‌شان فقیر هستند، پولی شدن خدمات بهداشتی خبر خوبی نیست.

فیصل از باشندگان شهر کابل از شنیدن این خبر تعجب می‌کند: "چی؟ شفاخانه‌های دولتی فیس/پول می‌گیرند؟ چرا؟ باورم نمی‌شود."

زبیده چهل ساله از پولی شدن خدمات بهداشتی شفاخانه‌های دولتی، ناراحت می‌شود و می‌گوید: "مردم اقتصاد خوب ندارند و شفاخانه‌های دولتی یگانه وسیله و امیدی است که با آن سلامتی خود را حفظ کنند."

فهیم نیز می‌گوید: "اگر خدمات صحی/بهداشتی در شفاخانه‌های دولتی با فیس/ پولی شود شاید عده ای از بیماران روی جاده‌ها بمانند."

خدمات بهتر در مقابل پول

نورآغا اکرمی، رئیس شفاخانه دولتی وزیراکبر خان در شهر کابل می‌گوید که ادامه ارائه خدمات رایگان به ضرر دولت است.

او می‌گوید که گرفتن پول ناچیز که در توان بیماران باشد، کمک بزرگی برای تامین بودجه شفاخانه‌ها خواهد بود.

وی گفت : "اگر شفاخانه امکانات خوب داشته باشد، خدمات بهتر ارائه خواهد کرد و بیمار به موقع تداوی خواهد شد."

به باور آقای اکرمی، گرفتن پول از بیماران به آنها این حق را نیز می‌دهد که خواهان ارائه خدمات بهتر شوند.

او می‌گوید که خدمات رایگان برای بسیاری‌ها بی ارزش است.

برای ثابت شدن این ادعا با او به لابراتوار/آزمایشگاه شفاخانه می‌روم.

جمشید وصال، مسئول آزمایشگاه شفاخانه وزیراکبر خان، صدها برگه از نتایج آزمایش‌ها را نشان می‌دهد که در کارتن‌ها جمع شده اند.

او می‌گوید: "اگر این معاینات/آزمایش‌ها در بازار آزاد انجام می‌شد، از هر کدام ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ افغانی پول می‌گرفتند. اما اینها رایگان بود و برای مردم بی ارزش. حتی برای گرفتنش نیامده‌اند."

کدام خدمات بهداشتی پولی می‌شود؟

مسئولان وزارت صحت عامه/بهداشت افغانستان می‌گویند به کمیسیون صحت مجلس نمایندگان پیشنهاد کردند که در ماده دوم قانون صحت تعدیل بیاورند و برخی از خدمات را در شفاخانه‌های دولتی پولی بسازند.

به اساس این پیشنهاد بخش تشخیص بیماری‌ها و جراحی‌ها که به نام خدمات دومی و سومی یاد می‌شوند، نباید دیگر رایگان باشند.

این پیشنهاد قبول شد و مجلس نمایندگان افغانستان در ماه جوزا/خرداد سال جاری این تعدیل را تصویب کرد.

وحید مایار، سخنگوی وزارت صحت می‌گوید گرفتن پول می‌تواند خدمات بهداشتی را بهتر و موثرتر سازد و از فساد و گرفتن رشوت زیر نام هدیه و شیرینی توسط پژشکان جلوگیری کند.

او گفت: "اگر این پروسه تطبیق شود، بیماران می‌توانند پول را به طور قانونی بپردازند و از سرگردانی نجات خواهند یافت. معاش/حقوق دکتران افزایش یافته و ارائه خدمات از سوی آنها بهتر خواهد شد."

آقای مایار تاکید می‌کند که خدمات اساسی ابتدایی، معاینات سرپا، بهداشت کودک و مادر و واکسیناسیون همچنان در شفاخانه‌های دولتی رایگان باقی خواهد ماند.

پولی شدن خدمات بهداشتی در شفاخانه‌های دولتی بی‌سابقه نیست. خدمات بهداشتی در شفاخانه‌های دولتی افغانستان در سال‌های پیش از ۱۳۵۷ خورشیدی نیز در مقابل پرداخت پول انجام می‌شد.

تضاد قانون بهداشت با قانون اساسی

در ماده پنجاه و دوم قانون اساسی افغانستان آمده است: "دولت وسایل وقایه (پیش‌گیری) و علاج امراض و تسهیلات صحی رایگان را برای همه اتباع مطابق به احکام قانون تأمین می‌نماید."

شماری از نمایندگان مجلس افغانستان با استناد به این ماده قانون اساسی، با پولی شدن بخشی از خدمات بهداشتی در این کشور مخالف بودند.

اما شماری از حقوقدان‌ها باور دیگری دارند.

کبیر رنجبر یکی ازحقوقدانان افغان و عضو پیشین مجلس نمایندگان می‌گوید که در این ماده قانون اساسی افغانستان باریکی وجود دارد.

او به بخش "مطابق به احکام قانون" در این ماده اشاره کرده و می‌گوید که دولت می‌تواند قوانین را طوری وضع کند که برایش مشکلی ایجاد نشود.

خدمات رایگان صحی در مرحله تشخیص و جراحی در بسیاری از کشورهای جهان رایج نیست.

حالا بسیاری‌ها تاکید می‌کنند که مسئولان شفاخانه‌ها باید سیستمی را روی کار بیاورند که پول بیماران به جیب افراد نرود و واقعا صرف بهبود خدمات و وضعیت شفاخانه‌ها شود.