فوبیای اجتماعی چیست؟
- 8 ساعت پیش
همه ما از موجودات، اشیا و یا موقعیت‌های مختلف می‌ترسیم. این ترس‌ها حقیقی و برای حفظ سلامت و بقای ماست اما هرگاه این ترس مکرر یا دائمی، شدید و غیرمنطقی شود و باعث احتراز یا اجتناب از موقعیت یا اشیای خاص شود، فوبیا نامیده می‌شود.
روانشناسان بر این باورند که تفاوت مشخصی میان ترس و فوبیا وجود دارد.
ترس یک پاسخ طبیعی به محرک‌های زیان‌‍آور و یا تهدیدآمیز است. این پاسخ در جانوران برای حفظ حیات انجام می‌گیرد و در انسان به عنوان موجودی با زندگی اجتماعی، علاوه بر حفظ حیات برای حفظ موقعیت‌های اجتماعی و خانوادگی، در اشکال متفاوتی ظاهر می‌شود. فوبیا بسیار مشابه ترس است اما یک تفاوت اساسی میان این دو وجود دارد: فوبیا می‌تواند نسبت به محرک‌های بی‌ضرر باشد یا در قبال محرک‌های مضر، میزان ترس و وحشت به قدری زیاد باشد که زندگی فرد را مختل کند.
به عنوان مثال بسیاری از مردم از عنکبوت می‌ترسند، اما کسانی که فوبیا دارند، با این نگرانی اشتغال ذهنی دارند و انرژی زیادی مصرف می‌کنند تا از برخورد با عنکبوت دوری کنند و حتی از مکان‌ها و موقعیت‌هایی که ممکن است عنکبوت وجود داشته باشد، اجتناب می‌کنند. فوبیا با استرس بیشتری نسبت به ترس همراه است و به همین علت باعث اختلال در زندگی روزمره فرد می‌شود.
فوبیا به چند دسته تقسیم می‌شود:
- فوبیای خاص نسبت به شی یا موجود خاص، مثل فوبیای مکان بسته یا فوبیای دندانپزشک
- فوبیای مکان‌های باز (Agoraphobia) که فرد در آن نسبت به به مکان‌های عمومی و شلوغ دچار ترس و اضطراب می‌شود
- فوبیای اجتماعی (اختلال اضطرابی اجتماعی) که فرد با قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی خاص دچار آن می‌شود.
نوع اول و دوم فوبیا مشخص‌تر از نوع سوم است و اغلب فرد مبتلا از آن آگاه است، اما نوع سوم بسیار پیچیده است و با وجود آنکه زندگی افراد را مختل می‌کند، بسیاری از ابتلا به آن آگاه نیستند.
هرچند مشخصات کلی فوبیا اجتماعی برای اول بار در زمان بقراط تعریف شده بود، اما این اصطلاح را نخستین بار ژانت در سال ۱۹۰۳ در توصیف بیمارانی بکار برد که هنگام صحبت کردن، نواختن ساز یا نوشتن دچار ترس می‌شدند.
فوبیا اجتماعی نوعی اختلال اضطرابی است که باعث ترس نامعقول و بیش از اندازه از شرمساری یا تحقیر در مناسبات اجتماعی می‌شود. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، در برقراری ارتباط با دیگران، دوست یابی، سخنرانی و اجرا در مقابل جمع دچار مشکل هستند. آنها متوجه این مساله هستند که ترسشان بدون علت و منطق است، اما در مقابله با آن ناموفق هستند. این اختلال با خجالتی بودن کاملا متفاوت است، چرا که خجالت احساسی گذرا است اما فوبیا اجتماعی ترسی پایدار است که زندگی فرد را مختل می‌کند.
دلایل ابتلا به فوبیای اجتماعی چندان مشخص نیست، اما سه عامل اصلی برای آن برشمرده شده است:
- وراثت: فوبیا اجتماعی همانند سایر اختلالات اضطرابی می تواند ریشه وراثتی داشته باشد. هرچند مشخص نیست این اختلال چقدر به واسطه وراثت و چقدر تحت تاثیر محیط است.
- فعالیت مغز: همانند تمامی اختلالات روانشناختی، فعل و انفعالات مغز نقش مهمی در بروز فوبیا اجتماعی بازی می‌کند. به عنوان مثال پرکاری در ناحیه آمیگدال (بخشی از سیستم لیمبیک که در یادگیری، حافظه احساسات نقش مهمی دارد)، فرد را بیشتر مستعد اختلالات اضطرابی مانند فوبیا اجتماعی می‌کند.
- محیط: عوامل محیطی در ایجاد این اختلال نقش دارند، تجربیات نامناسب زمان کودکی، معلولیت جسمانی و همچنین قرار گرفتن در کنار افرادی که دچار این اختلال هستند در ایجاد و پیشروی آن نقش دارند.
فوبیای اجتماعی علائم مختلفی دارد که هم بصورت فیزیولوژیک و هم بصورت رفتار بروز می‌کند. تهوع، تعرق بیش از اندازه، لرزش یا تکان دادن دست و پا، مشکل تکلم، سرگیجه یا سبکی سر، تپش قلب و خشکی دهان از جمله علائم جسمانی آن است.
علائم روانی می‌توانند شامل نگرانی طولانی و شدید از موقعیت‌های اجتماعی خاص و اجتناب از آنها و نگرانی عمیق از قضاوت دیگران در مورد خود باشد. این افراد معمولا خودمنتقد و کمال‌گرا هستند. آنها ممکن است برای احترازهای از برخی موقعیت‌ها یا شرایط اجتماعی در مشاغلی کار کنند که به توانایی بسیار کمتری از قابلیت‌های آنها نیاز دارد و در برخی موارد ممکن است افکار خودکشی داشته باشند.
فوبیای اجتماعی یکی از شایعترین اختلالات اضطرابی است و درصد قابل توجهی از افراد در جوامع مختلف دچار آن هستند، اما عدم آگاهی از اینکه این اختلال نیازمند شناسایی و درمان است، مانع مراجعه آنها به پزشک و روانشناس می‌شود. اگر شما هم دچار علائم فوق هستید با پزشک یا روانشناس مشورت کنید.
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar