جمعه ۱۹-۰۲-۱۳۹۹
ترکیه با داشتن دست‌کم چهار میلیون نفر مهاجر، میزبان بیشترین تعداد پناهجویان در جهان است. بسیاری از آنها پناهجویان ایرانی هستند. در سال ۲۰۱۸،اداره مهاجرت ترکیه اعلام کرد که بیش از ۳۰ هزار ایرانی در این کشور در صف پناهندگی هستند.
«محبت نیوز»-  ۹۸ درصد از جمعیت پناهجویان ترکیه خارج از اردوگاه‌ها و در مناطق شهری و پیراشهری زندگی می‌کنند. زینب بالجیوگلو و مورات اردوغان در مقاله خود گزارش دقیقی به دست می‌دهند از وضعیت هشداردهنده این پناهجویان که بیش از دیگران از رکود اقتصادی در دوران شیوع کووید-۱۹ و پس از آن آسیب می‌بینند.
مطالب بسیاری منتشر شده است از وضع وخیم سرایت کووید-۱۹ در اردوگاه‌های مختلف پناهجویان نظیر کاکس بازار و لامبازیا در بنگلادش، زعتری و أزرق در اردن، بداوی در لبنان، موریا در یونان، و ماتاموروس در مکزیک. این گزارش‌ها توجه را به محرومیت‌های گسترده این اردوگاه‌ها از حیث فقدان تجهیزات حفاظتی، دسترسی محدود به خدمات بهداشتی، و زیرساخت‌های ضعیف جلب می‌کنند.
با وجود این، بیش از نیمی از جمعیت پناهجویان جهان در محیط‌های غیراردوگاهی، اکثرن در شهرهای روبه‌گسترشِ کشورهای درحال‌توسعه، زندگی می‌کنند و دسترسی بسیار محدودی به خدمات درمانی و وسایل بهداشتی دارند یا به‌کلی از آنها محروم‌اند. به همین دلیل است که وقتی در مورد شرایطی حرف می‌زنیم که ممکن است موجب آسیب‌پذیری بیشتر جوامع پناهجویان شوند، باید حتمن محیط شهری‌ای را نیز که بسیاری از آنها در آن زندگی می‌کنند مورد بررسی قرار دهیم.
ترکیه میزبان بزرگترین جمعیت پناهجویان در جهان است: براساس آمار رسمی اداره کل مدیریت مهاجرت، حدود چهار میلیون نفر که البته منابع گوناگون این عدد را بسیار بالاتر از این میزان می‌دانند. ما بنابر تحقیقات چندین‌ساله‌مان در سرتاسر این کشور برخی از شرایطی را شناسایی کرده‌ایم که موجب آسیب‌دیدگیِ شدید پناهجویان شهری ترکیه از شیوع کووید-۱۹می‌شوند. ۹۸ درصد از جمعیت پناهجویان ترکیه خارج از اردوگاه‌ها و در مناطق شهری و پیراشهری زندگی می‌کنند. تا کنون، هیچ گزارشی مبنی‌بر سرایت کووید-۱۹ در میان پناهجویان ترکیه مخابره نشده، با وجود این و از آنجایی‌که فقر شهری گسترده در میان این افراد آنها را در مقابل این بیماری آسیب‌پذیرتر می‌سازد، کارشناسان خواستار اتخاذ تدابیر اضطراری هستند.
دشواری‌های مالی
به‌طور کل، کار غیررسمی در ترکیه بسیار رایج است، و برآورد می‌شود که بیش از حدودن ۱,۵ میلیون پناهجو (از جمله کودکان کار) در بخش غیررسمی و اغلب به عنوان کارگر کم‌مهارت مشغول به کار باشند. گرچه بنا به آمار وزارت خانواده و خدمات اجتماعی ۷۱,۴ درصد از حدود ۳,۵ میلیون پناهجوی سوری ساکن ترکیه در سن اشتغال (بین ۱۹ تا ۶۵ سال) هستند، تنها ۳۴ هزار و ۵۷۳ نفر جواز کار قانونی دارند.
لازم به گفتن نیست که اشتغال غیررسمی با عدم برخورداری از حمایت اجتماعی، شرایط نامناسب کاری، درآمد پایین‌تر، ساعات کاری طولانی‌تر، و تبعیض همراه است. پناهجویان عمدتن در بخش ساخت‌وساز و نساجی استخدام می‌شوند که معروف است استاندارهای ایمنی پایین‌تری دارند و این باعث افزایش مخاطرات بهداشتی و سلامتی خصوصن در زمان عالم‌گیری می‌شود. بسیاری از خبرگزاری‌ها نیز گزارش می‌دهند که پناهجویان علی‌رغم بیماری به کار ادامه می‌دهند، چراکه به‌طور غیررسمی استخدام شده و از مرخصی استعلاجی برخوردار نیستند.
پناهجویان شهری احتمالن ازجمله افرادی هستند که بیش از دیگران از رکود اقتصادی درطول و پس از شیوع کووید-۱۹ آسیب خواهند دید. آنها با توجه به وضعیت بی‌ثباتشان اولین کسانی خواهند بود که شغل و درآمدشان را از دست می‌دهند، آنها همچنین مشمول بهره‌مندی از برنامه‌های حمایتی دولت نظیر مزایای بی‌کاری نیز نخواهند بود.
بسیاری از خانواده‌های پناهجو در ترکیه به‌منظور موازنه دخل‌وخرج‌ به وجوه نقدی اندک و بسته‌‌های کمکی‌ای وابسته‌اند که از سوی سازمان‌های جهانی و جامعه مدنی، و حکومت‌های محلی توزیع می‌شوند. با وجود این، تدارکات توزیع این کمک‌ها می‌تواند در محیط‌های غیراردوگاهی نسبت به اردوگاه‌ها سخت‌تر باشد، چراکه پناهجویان در سرتاسر کشور پراکنده شده‌اند. در دروان شیوع بیماری و افزایش نیاز پناهجویان به این کمک‌ها، احتمالن تضمین دسترسی آنها به این بسته‌ها به دلیل محدودیت‌ تردد مددکاران چالشی هر روزه خواهد بود.
مسیرهای طولانی رفت‌وآمدهای روزانه بین خانه و محل کار
مسیرهای طولانی رفت‌وآمد همراه با شرایط کاری نامناسب احتمال دارد ابتلای پناهجویان به کووید-۱۹ را افزایش دهد. پناهجویان شهری عمومن در حاشیه مراکز شهری زندگی می‌کنند، و آنهایی که کار پیدا می‌کنند مسیر طولانی‌ای را برای رفتن به محل کار باید طی کنند. مثلن، براساس دادهای گردآوری‌شده توسط سازمان جهانی مهاجرت و اداره کل مدیریت مهاجرت، اکثر پناهجویان در استانبول در حاشیه شهر زندگی می‌کنند، در مناطقی نظیر اسنیورت، آوچیلار، و سلطان‌بی.
گرچه مناطق مرکزی شهر مانند کادیکوی و بشیکتاش تعداد پناهجویانِ بسیار کمی دارد، مقامات محلی از تعداد بالای مهاجرانِ روز در این مناطق گزارش می‌دهند، کسانی که در این مناطق کار کرده اما شب به خانه‌شان در حاشیه شهر بازمی‌گردند. چند روزی است بنا به اعلام دولت مشاغل فقط در طول آخر هفته تعطیل خواهند بود، و اکثریت نیروی کار، ازجمله بسیاری از پناه‌جویان، همچنان مجبور خواهند بود در طول هفته به سر کار بروند.
شرایط مسکن
گرچه شرایط مسکن پناهجویان در ترکیه استان به استان فرق می‌کند، کیفیت سکونت‌گاه‌های آنها عمومن پایین‌تر از حد استاندارد است. آنها اغلب ساکن زیرزمین‌ها یا زاغه‌هایی هستند که فاقد تهویه مناسب بوده و از نور آفتاب نیز برخوردار نیستند. به دلیل اجاره‌های بالا، مسکن اشتراکی در بین خانواده‌های پناهجو خصوصاً در استان‌های بزرگ‌تر پدیده‌ای رایج است. به‌طورخاص، زنان پناهجو از دسترسی به وسایل بهداشتی محروم‌اند.
چنین شرایطی تقریبن پیروی از دستورالعمل‌های مرتبط با فاصله‌گیری اجتماعی و رعایت نکات بهداشتی را ناممکن ساخته و خطر ابتلا به کووید-۱۹ را در میان خانوارهای پناهجو بالا می‌برد.