قبل شروع مبحث تذکر این نکته بسیار مهم است که برحسب عوامل فردی مثل ژنتیک یا قومیت و … شکل ظاهری اندام جنسی ممکن است از فردی به فرد دیگر تا حدی متفاوت باشد (به لحاظ اندازه و شکل یا رنگ ) و این موضوع نباید باعث شود تا افراد از بابت این تفاوت ها احساس نگرانی یا غیرطبیعی بودن کنند.
دستگاه تناسلی زن از دو بخش عمده خارجی و داخلی تشکیل شده است:
دستگاه تناسلی خارجی شامل فرج (ولو)، مونس پوبیس ،لب های بزرگ و کوچک، و پرده بکارت (هایمن)، منفذ پیشابراه و مدخل واژن (مهبل) است
ولو : تمام ساختمان دستگاه تناسلی که از خارج قابل مشاهده است از مونس پوبیس ( ناحیه ای که رشد موها آغاز شده) تا جسم پرینه( ناحیه عضلانی و چروکیده نزدیک به مقعد) را ولو مینامند.
مونس پوبیس : ناحیه ی مثلثی شکل که به صورت ایستاده قابل مشاهده است و هنگام بلوغ رشد موهای مجعد از روی آن شروع میشود. مونس پوبیس از یک بالشتک چربی وپوست تشکیل شده است وقاعده مثلث در سمت بالا قرار دارد.انسزیون سزارین(برش جراحی سزارین) دقیقا از روی اولین ردیف های رویش موی این ناحیه انجام می شود.
لب های بزرگ(لبیوم ماژور) : دو بالشتک چربی که در امتداد مونس پوبیس قرار دارند ودر انتها به جسم پرینه میرسد و نازکتر میشود. این قسمت ۷ تا ۸ سانتی متر طول ، ۲ تا ۳ سانتی متر عمق و ۳- ۱٫۵ سانتیمتر ضخامت دارد، قسمت خارجی آن از مو پوشیده شده اما سطح داخلی آن رویش مو وجود ندارد. ظاهر این ساختار در هر شخص متفاوت است واین اندازه ها ممکن است برای افراد مختلف متفاوت باشد. این ناحیه همتای اسکروتوم یا کیسه بیضه در مردان است.
لبهای کوچک (لبیوم مینور) : از چین نازک بافتی و مخاطی است که خلفی تر نسبت به موقیت لبهای بزرگ قرار دارد و در قسمت قدام گسترش میابد در نهایت به هم اتصال میابند که سطح کلیتوریس جسمی به اسم پره پوس را بوجود میاورند. این ناحیه اندکی حساس تر است و اعضاب محرک جنسی نیز در این ناحیه قرار دارند که در لذت جنسی نقش ایفا میکند.همتای لبیوم مینور در مردان در قسمت شکمی (ونترال) تنه نوک آلت تناسلی(پنیس) است.
کلیتوریس (چوچوله) : عضو شهوانی اصلی در زنان است که در زیر پره پوس وبالای مجرای ادرار قرار دارد. در دوطرف شاخه های کلیتوریس ادامه میابد و دوسر آزاد آن تا به مدخل واژن امتداد می یابد. طول آن بندرت از ۲ سانتی متر سانتیمتر تجاوز میکند، هنگام تحریکات جنسی طول آن افزایش پیدا می کند اما بعد از آرامش جنسی به سایز اولیه خود باز میگردد.
وستیبول : ناحیه بادامی شکل که از خارج به پرده بکارت ( هایمن) و از داخل به واژن میرسد.دو مجرای بزرگ غدد اسکن در دو طرف آن قرار دارد و ترشحات سفید بدون رنگی از خود ترشح میکنند که نواحی مخاطی دستگاه تناسلی مونث را مرطوب نگه دارد . هنگامی که به قاعدگی و تخمک گذاری نزدیک میشود به دلیل افزایش هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون ترشحات این ناحیه افزایش میابد ومیل جنسی فرد نیز بالا میرود. هنگام نزدیکی و تحریکات زیاد جنسی ترشحات به مقدار چشمگیری افزایش میابد و به حجم ۲۰ تا۳۰ سی سی میرسد.
مجرای ادرار( منفذ پیشابراه ) : دوسوم تحتانی پیشابراه درست در بالای دیواره قدامی واژن واقع است. منفذ پیشابراه یا مئاتوس در خط وسط وستیبول قرار دارد.
مدخل واژن و پرده بکارت : پرده بکارت یا بقایای آن در قسمت خارجی واژن قرار دارد. ضخامت آن در افراد مختلف متفاوت است جنس آن از بافت همبند والاستیک و کلاژنی است و مدخل واژن را میپوشاند. قطر سوراخ هایمن از حد سر سوزن تا ابعادی که ورود یک یا دو انگشت را امکان پذیر میکن متغیر است. پرده بکارت بدون منفذ اختلال نادری است که هیچ گونه نفوذی به داخل واژن وجود ندارد و باعث احتباس ( عدم خروج ) خون قاعدگی می شود . و با برش جراحی باید در هایمن منفذ ایجاد کرد.گاهی این پرده بکارت اصلا به وجود نمی آید و تشخیص آن با پرده بکارت پاره شده کاملا قابل افتراغ است. به این صورت که شخصی که به صورت مادرزادی هایمن ندارد اطراف سوراخ واژن به صورت کاملا صاف و یک دست یک سوراخ مرتب که هیچ زائده ای اطراف آن مشخص نیست. اما هایمنی که دچار پارگی شده بقایای آن کاملا به صورت دندانه های اطراف سوراخ واژن را پوشانده. ویا اینکه هیمن سطح واژن را پوشانده و در یک ، دو یا چند قسمت پارگی هایی به سمت دیواره های واژن کشیده شده است. بافت پرده بکارت تغریبا بدون عصب و مویرگ است و اگر هنگام نزدیکی هردو پارتنر( شریک جنسی ) آرامش کامل جسمی وروحی داشته باشند ممکن است بدون درد وخونریزی پارگی صورت گیرد( توضیح کامل پرده بکارت در ستون آبشاری سایت در مبحث اندام تناسلی زن آمده است)
…………………………………………………………..
***************************************
دستگاه تناسلی داخلی از واژن، رحم، لولههای فالوپ (لولههای رحمی) و تخمدانها تشکیل شده است.
پرده بکارت دستگاه تناسلی خارجی را از دستگاه تناسلی داخلی جدا میکند
مهبل (واژن) :
مهبل مجرایی کاملا انعطاف پذیر و عضلانیست که طول ان از هشت تا دوازده سانتیمتر فرق میکند و پهنای ان حدود دو و نیم سانت میباشد. مهبل ظرفیت رشد طولی تا چندین سانتیمتر و پهنا تا دو برابر در هنگام تحریکات جنسی را داراست. ورودی مهبل در طی زایمان تا حد قابل ملاحظه ای گشاد میشود و معمولا به پهنایی تا ده سانتیمتر نیز میرسد. مهبل در دختران باکره تا حدی با پرده-بکارت hymen پوشیده شده است. وقتی یک زن ایستاده است مهبل وی بصورت عمودی در راستای بدنش قرار ندارد بلکه قسمت فوقانی ان به سمت پایین متمایل است. محل دقیق مهبل بین مثانه و راست روده است. دیواره مهبل با لایه هایی پوشیده شده و دارای غدد مترشحه نیست. غشا داخلی مهبل فوق العاده به هورمونهای تخمدان حساس میباشد و سلولهای سطحی ان خیلی ناپایدار هستند. با مطالعه بر روی این سلولها میتوان به سرطان ”دهانه-رحم“ و همچنین سرطان مهبل پی برد. با توجه به سن و دوره ماهیانه ساختار مخاطی غشاء داخلی تغییر میکند. این مخاط در یک زن بالغ به صورت مایعی سفید و لزج است که شامل باکتریهاست و البته سبب رطوبت و لزاجت مهبل میشود. این مایع با اسیدی نگه داشتن این محل در حفظ و نگهداری مهبل از میکروبها نقشی عمده دارد و دلیل این امر نیز اسید لاکتیک از خانوادهء همان اسیدی که در ماست نیز هست موجود در ان است.در طی امیزش جنسی چل مرد وارد مهبل میشود تا اسپرم و منی semen خود را در ان تزریق کند. در طی زایمان اندازه مهبل برای بیرون امدن جنین و جفت ان از پنج تا شش برابر گشادتر میشود.
رحم :
یک عضو ماهیچه ای به شکل گلابی می باشد که درون لگن در بالای مثانه و جلوی راست روده (رکتوم) واقع شده است.اندازه طبیعی آن حدود ۸در۵ سانتیمتر است. ارتفاع ان شش تا هشت سانتیمتر و پهنای ان سه تا چهار سانتیمتر است اما در طی حاملگی رحم تغییرات زیادی را متحمل میشود مثلا در نه ماهگی ارتفاع ان به سی سانتیمتر میرسد. رحم در این وضع در انتهای مهبل قرار گرفته و تقریبا به سمت مثانه متمایل و بدان متکیمیشود. در طول عادت-ماهیانه نیز رحم محل خود را به راحتی تغییر میدهد. ”رباطهای نرم“ تا حدی به رحم انعطاف پذیری میدهند و در همان حال ان را معلق نگه میدارند. در هر طرف انتهایی رحم ”لوله های فالوپ“ وجود دارند. عضله رحمی با مخاطی به نام ”اندومتریم“ پوشیده شده است. این مخاطها که حاوی رگهای خونی و غدد مترشحه میباشند همچنین دریافت کننده ”تخم“ نیز هستند و البته با توجه به سن و دوره-ماهیانه هر شخص تغییرات مهمی در بافت آنها رخ میدهد. وقتی تخمک بارور نشود این مخاط بعلاوه تخمک از رحم خارج میشوند. رحم با گردنه ان که قسمتی سفت و محکم (حدودا سه سانت) میباشد بسته میشود. شما میتوانید این قسمت را با انگشت خود در انتهای مهبل حس کنید. مجرایی ظریف از بین قیف-رحم میگذرد و بدین ترتیب رحم به مهبل مرتبط میشود. از طریق همین مجراست که خون-قاعدگی بیرون می آید یا اسپرمها نیر وارد رحم شده و به سمت لوله های فالوپ به قصد باروری تخمک میروند. گردنه-رحم در وسط خود مجرای کوچکی دارد این مجرا در زنانی که هنوز بچه دار نشده اند کوچکتر از کسانی است که زایمان داشته اند.رحم اصلا یک عضله است آن هم با نقشی بسیار مهم در تمام مراحل تولید مثل از ورود اسپرم به مهبل و سپس خود گرفته تا تکامل جنین و شکل پذیری جفت ان و انقباضات رحمی که منجر به تولد نوزاد میشود.
لوله های فالوپ ( لوله های تخمک بر ):
لوله هایی انعطاف پذیرند با درازای تقریبی ده تا دوازده سانتیمتر که قطر داخلی انها کمی بیشتر از قطر یک تار موست. این لوله ها از انتهای بالایی رحم شروع و تا تخمدانها که به صورت منگوله های متحرکی هستند ادامه میابند.
لوله های فالوپ تخمک را با محاطی ان از مقصدش تا رحم در برمیگیرند. همچنین این لوله ها مسیری مناسب برای عبور اسپرم به محل باروری تحصیل اطمینان از صلابت و قدرت باروری اسپرم و بالاخره حمل نطفه به سمت رحم هستند.
تخمدانها :
”تخمدانها“ دو غده به اندازه دو بادام بزرگند که حدود چهار سانتیمتر بلندی و دو و نیم سانتیمتر پهنا دارند. این غدد از دو طرف توسط رباطی نازک به رحم متصل میباشند. و رباطی دیگر این غدد را به لوله های فالوپ متصل میکند. یک دختر در هنگام تولد حدود ۷۰۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰۰۰ تخمک دارد که بیشتر انها در طی بچگی از بین میروند و به ۳۰۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰۰ تا کاهش می یابد که بالاخره فقط حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ تخم به دورهء بلوغ میرسند. این امر نزدیک به سی سال (دوره باروری یک زن به طور متوسط) و حدودا سیزده بار در سال یعنی با فاصله های ۲۸ روزه ادامه دارد تا اینکه تمام تخمکها به اتمام میرسند و زن وارد دوره یائسگی میگردد. در نتیجه فعالیت تخمدانها نامحدود نیست همانطور که می بینید شروع این فعالیت بلوغ و پایان ان یائسگی است. تخمکها در یک نوع مجتمع سلولی محصور هستند که پس از طی یک دوره ای در اثر هورمونهایی که از غده هیپوفیز ترشح میشوند به رشد خود میرسند. نام این مجتمع ها ”فولیکول“ است که یک بار در هر ۲۸ روز بالغ و باز شده یک تخمک رها می کند.
