از شوهای زیرزمینی تا 'فشن ایرانی-اسلامی'
- 30 سپتامبر 2015 - 08 مهر 1394
behpooshi.com
نیمه های شهریورماه بود که "کارگروه ساماندهی مد و لباس" در ایران خبر رونمایی از "کارت صلاحیت مدلینگ" را اعلام کرد و افزود از این پس تنها مدل‌های دارای این کارت مجاز به فعالیت خواهند بود. بر اساس این خبر، مدل‌ها پس از گذراندن یک دوره آموزشی ۶۵ ساعته که شامل "آموزه‌های دینی مرتبط" و "روش‌های فنی ارائه محصول بدون تبرج و خودنمایی" خواهد بود می‌توانند تحت پوشش این کارگروه قرار گیرند و به صورت مجاز فعالیت کنند.
Getty
تلاش اخیر دولت برای نظام‌مند کردن مد و لباس در کشور در ایران در حالی است که بسیاری از فعالیت‌های مربوط به مد و "فشن" در ایران از طریق شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام و فیس‌بوک صورت می‌گیرد.
حتی مدیر کارگروه ساماندهی مد و لباس، حمید قبادی نیز سال گذشته در مصاحبه‌ای با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) تلویحا بر این امر صحه گذاشت و گفت: "من جریان مد و لباس کشور را در شبکه‌های اجتماعی بیشتر از شبکه‌های رسمی دنبال می‌کنم چون مخاطبان ما بیشتر آنجا هستند."
تبِ مدل شدن در ایران
وقتی سخن از فشن و مدلینگ به میان می‌آید، بیش از هرچیز حضور زنان در این صنعت است که در ایران حساسیت‌ها را برمی‌انگیزد زیرا شوهای مربوط به لباس مردانه در کشور تقریبا به آسانی و با حضور تماشاگران مرد و زن برگزار می‌شوند. شوهای لباس زنانه، حتی اگر مربوط به لباس‌های پوشیده‌تر یا به اصطلاح "لباس اجتماع" باشد در حال حاضر تنها می‌تواند بینندگان زن داشته باشد؛ موضوعی که ممکن است با صدور "کارت صلاحیت" و آموزش "مدلینگ اسلامی-ایرانی" تغییر کند.
فرناز عبدلی، طراح برند "پوشِ ما" سامان‌مند شدن مد و فشن را با وجود محدودیت‌های ملازم آن، امری مثبت ارزیابی می‌کند: "در مجموع باید در نظر داشته باشیم که تا همین چند سال پیش مد و فشن مغایر با اصول دینی، عرفی و سیاسی ما تلقی می‌شد. خیلی از مخالفان معتقد بودند که اساسا نباید از خانم‌ها در هیچ‌نوع تبلیغاتی حضور داشته باشند. برای این که این موضوع را توجیه، قانونمند و وارد جامعه کنیم لازم است که محدودیت‌هایی از این دست اعمال شود تا رضایت افرادی که آن را مغایر با اصول می‌بینند رفع شود".
isna
خانم عبدلی تاکید می‌کند که حضور در عرصه فشن و مدلینگ در سال‌های اخیر و علیرغم محدویت ها برای جوانان ایرانی به امری "مُد روز" تبدیل شده است. به باور او به دلیل نوپا بودن و اقبال گسترده عمومی، تعریف قوانین و اصول برای صنعت مد و فشن کشور ضروری است: "تا سه‌چهار سال پیش هیچ چارچوبی در این حوزه تعیین نشده بود و ما به عنوان طراح لباس و عکاس با معیارهای خودمان کار می‌کردیم، اما بعد از خیلی از بخش‌های کارمان ایراد گرفته می‌شد. تمام حرف ما این بود که کسی به ما نگفته چه چیزی مجاز و چه چیزی غیر مجاز است. اما حالا دستورالعمل‌ها صادر شده که برای طراح، مدل و برند روشن می‌کند آیا در مسیری همسو با نظر قانون‌گذار هستند یا نه. این معیارها باید وجود داشته باشند تا بشود فعالیت‌هایی ازین دست را در کشور انجام داد".
دنیا مدنی، طراح لباس جوان دیگری که در ایران فعالیت می‌کند، می‌گوید که اگرچه با ساماندهی صنعت/هنر مُد و لباس در ایران موافق است اما فکر می‌کند این تغییرات باید توسط بخش خصوصی و مطابق با استانداردهای بین‌المللی اتفاق بیافتد و نه به دست دولت و در راستای اعمال محدودیت‌های رسمی: "خیلی عالی خواهد بود اگر کمپانی‌های خصوصی به راه بیافتند که بتوانند به مدل‌ها گواهی‌نامه‌‌های معتبر بدهند و آنها را به استانداردهای بین‌المللی برساند چون در حال حاضر افراد زیادی بدون آنکه هیچ‌یک از ویژگی‌های لازم برای این حرفه را داشته باشند در این عرصه فعالیت می‌کنند".
او معتقد است علیرغم محدودیت‌های پوشش، می‌توان طرح‌های خلاقانه‌ای از پوشش رسمی (مانتو) به مصرف‌کنندگان ایرانی ارائه کرد، اما اضافه می‌کند که تصوری از آنچه "مدلینگ بدون تبرج و خودنمایی" خوانده می‌شود ندارد: "من واقعا تعریف واضح و روشنی ندارم و فکر می‌کنم درحال حاضر همه چیز در این حوزه بسیار غیر استاندارد است و لازم است سر و سامان داده شود. تصور می‌کنم در حال حاضر چون ماجرای فشن و مدلینگ رونق زیادی پیدا کرده دولت در تلاش است کنترلی روی آن پیدا کند. اما واقعیت این است که عنصر جذابیت و زیبایی از فشن و مد حذف‌شدنی نیست. کار مدل در نهایت این است که چیزی که به تن کرده را به بهترین و زیباترین نحو برای دیگران نمایش بدهد. اگر جذابیت مدل را بخواهیم حذف کنیم، دیگر فرقی نمی‌کند که لباس‌ها را بر تن مانکن‌های بی‌جان کنیم یا مدل‌های زنده".
farsاختتامیه جشنواره فجر و نمایش مدل‌های زنده
در سومین جشنواره مد و لباس فجر که در زمستان گذشته برگزار شد برای بار نخست مدل‌های زن و مرد لباس‌های برگزیده جشنواره را به تن کردند و برای حاضران -از جمله وزیر ارشاد- به نمایش گذاشتند. چند ماه بعد دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس، حمید قبادی اعلام کرد سه موسسه مد و فشن با نام‌های "مُدینو"، "ویولت" و"به پوشی" پس از گذراندن دوره های آموزشی و طی مراحل قانونی، مجوز لازم را برای برگزاری نمایش زنده لباس ایرانی و اسلامی دریافت کرده اند.
کارگروه ساماندهی مد و لباس سال گذشته فتوایی از رهبر ایران اخذ کرده که به موجب آن مدلینگ زنده زنان و مردان در صورتی که "راستای ترویج پوشش‌های مناسب و مورد تأیید اسلامی" و همراه "با حفظ پوشش کامل و حریم ضوابط شرعی و مقررات اسلامی" باشد، مجاز است.
با این حال وقتی در آستانه برگزاری جام جهانی فوتبال، یک شو نمایش مانتو با تم پرچم ایران و یوزپلنگ ایرانی با همکاری یکی از همین موسسات مجاز برگزار شد، دست‌اندرکاران و مسؤولان مربوطه مورد حمله رسانه‌های اصولگرا قرار گرفتند و در نهایت برگزار کننده اصلی مراسم، "خانه مد ایران" را به تعطیلی کشاند.
وبسایت فرهنگ‌نیوز در این مورد نوشت: "برداشتن نشان "الله" از روی پرچم و گذاشتن عكس جانوری كه گفته می شود یوزپلنگ ایرانی است و درست كردن لباسی جلف و نازیبا با این پرچم تحریف شده كه برای تبرج و جلب توجه نامحرمان كاربرد دارد، حرفی برای گفتن باقی نمی گذارد".
honaronline.ir
اصطلاح "تبرج" یکی از مفاهیم فقهی است که سنت‌گرایان در اشاره به پوشش زنان در ایران به وفور از آن بهره می‌گیرند.
محمدجواد اکبرین، پژوهشگر مسائل دینی در گفتگویی با بی‌بی‌سی فارسی، جدا کردن عنصر تبرج یا خودنمایی از "مدلینگ" را ناممکن می‌خواند اما معتقد است این ممنوعیت در زمانه ما دیگر مصداق ندارد:
"مدلينگ مصداق بارز تبرّج است و اگر قرار باشد مسئله را ببريم به مناسبات روزگارِ وحى، نمى‌توان آن را مجاز دانست... اما به گواهى آيه ٣٣ سوره احزاب، هر تبرّجى ممنوع نيست، بلكه "تبرّج جاهليت" ممنوع است. تبرّج جاهليت هم پيامدى واضح داشت، امنيت را از زنان سلب مى‌كرد و آنها را در معرض تعرّض و تجاوز قرار مى‌داد. اين تفسير مدرن نيست بلكه تصريح آيات ٣٢ و ٥٩ از سوره‌ى احزاب است كه مى‌گويد علت اين ممنوعيت‌ها جلوگيرى از طمعِ متجاوزان و آسيب ديدن زنان در دوران نزول وحى بوده."
تلاش برای کنترل صنعت مد و فشن بی‌شک زیرمجموعه‌ای است از قواعد مربوط به پوشش در ایران که طی سه دهه گذشته همواره مورد بحث بوده است. طی این سال‌ها محافظه‌کاران و سنت‌گرایان همیشه از "بدحجابی" در کشور نالیده‌اند و اقدامات تشویقی و تنبیهی از جمله به راه افتادن "گشت ارشاد" در دوره‌های مختلف نتوانسته الگوی پوشش مورد پسند حکومت ایران را جا بیاندازد.
به زعم آقای اکبرین به مقولاتی از این دست باید به چشم "نُرم‌ها و هنجارهای اجتماعی" نگریست، نه قوانین سلبی و تغییرناپذیر: "در جهان ما به استثناى پاره‌اى از نقاط كه هنوز داراى مناسبات بدوى‌اند، ديگر تبرج حتى در انواع مختلف آن هم برابر با ناامنى نيست. ظرفيت جامعه مدرن تغيير كرده و قوانين هم كاركردى دقيق در مديريت مناسبات اجتماعى و مهار تعرّض و تجاوز دارند. بنابر اين مقدمات، هم تبرج مجاز است، و هم حجاب حكم ديگرى دارد."
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar